De levensverwachtingen van mannen en vrouwen gingen pas aan het einde van de negentiende eeuw flink van elkaar verschillen.

Mannen leven over het algemeen korter dan vrouwen, dit beschouwen we inmiddels als normaal. Maar uit nieuw onderzoek zou blijken dat dit fenomeen nog niet zo lang terug in de geschiedenis van de mens zijn intrede deed. Pas sinds 1880 zouden de dames gemiddeld een hogere levensduur kennen dan de heren, zo claimen de onderzoekers in PNAS.

Hiram Beltrán-Sanchez en zijn collega’s spitten de demografische gegevens door van duizenden mensen uit 13 ontwikkelde landen. Dit deden ze voor de tijdsperiode 1800 tot 1935. De onderzoekers keken onder andere naar de gemiddelde levensduur van mannen en vrouwen en naar de doodsoorzaak.

Hart- en vaatziekten

De gemiddelde levensduur ging omhoog in de negentiende eeuw door middelen tegen infectieziektes, betere maaltijden en andere gezondheidsmaatregelen. Maar deze stijging bleek veel sneller te gaan voor vrouwen. Het sterftecijfer voor de dames die waren geboren na 1880 daalde 70 procent sneller dan voor de mannen die rond deze periode ter wereld kwamen.

Een voorbeeld, mensen die werden geboren vóór 1840 hadden ongeveer even veel kans te overlijden op een bepaalde leeftijd, ongeacht het geslacht. Maar tussen 1880 en 1899 was het aantal mannen dat stierf tussen het 50^e en 70^e levensjaar 1,5 keer groter dan dat van vrouwen rond deze leeftijd.

De voornaamste reden voor de verschillende levensverwachtingen van mannen en vrouwen is volgens deze studie hart- en vaatziekten. Dit zou meer dan 40 procent van het verschil verklaren. Ook roken neemt een deel voor zijn rekening, 30 procent van het verschil is na 1890 door deze ongezonde gewoonte te verklaren.

Roken

“Ons vermoeden was ook dat roken een groot deel van het verschil in levensverwachting zou kunnen verklaren”, mailt demograaf Fanny Janssen (Rijksuniversiteit Groningen). Zij deed samen met Frans van Poppel (NIDI) onderzoek naar sterftecijfers in Nederland door de jaren heen en de rol die roken op deze levensverwachting heeft gehad. “In onze analyse bleek roken vanaf 1931 tot en met 2012 maar liefst 80 procent van het verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen te verklaren.”

Dit aandeel is flink hoger dan wordt vermeld in het onderzoek van Beltrán-Sanchez. “Dit zou deels door een andere definitie en andere werkwijze kunnen komen, maar is ook in lijn met eerder onderzoek dat roken in Nederland een belangrijkere rol heeft gespeeld dan in andere landen”, vervolgt Janssen. “Ook wij zien echter een resterend verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen en een belangrijke rol van niet-rookgerelateerde hart- en vaatziektes. Logische verklaringen hiervoor zijn verschillen in leefstijl en biologische verschillen tussen mannen en vrouwen.”

Zowel Janssen als Beltrán-Sanchez pleitten voor meer onderzoek om te kijken naar de rol van andere leefstijlfactoren.

Bronnen: PNAS, Biomed Research International, Livescience, University of Southern California via EurekAlert!