Orang-oetans, mensen en gorilla’s: het zijn geen lichtgewichten. Was onze vroege voorouder dit wel? Ja, zo claimen onderzoekers nu.

Het fossiel van een klein aapje dat zo’n 11,6 miljoen jaar geleden heeft rondgelopen in Catalonië (Spanje) zorgt momenteel voor flink wat opschudding. Het uitgestorven dier, omgedoopt tot Pliobates cataloniae, zou namelijk in twijfel trekken dat de voorouder van alle levende apen ongeveer dezelfde grootte als wij heeft gehad. Dit claimen onderzoekers in Science.

4 tot 5 kilogram

Zo’n 17 miljoen jaar geleden zouden de apen zijn opgesplitst in twee groepen: de grote mensapen, waar ook wij toe behoren, en de kleinere apen zoals de gibbon. Voor tientallen jaren werd gedacht dat de kleine fossielen die werden gevonden, toebehoorden aan de gibbons en de grotere fossielen aan de grote apen.

Maar met Pliobates cataloniae is iets vreemds aan de hand. De soort heeft primitieve kenmerken; de tanden zijn klein en scherp en de ogen steken naar voren net als bij gibbons. Maar hij had ook moderne eigenschappen, de schedel was kort en breed en de pols en voorarm konden worden gedraaid. Het lijkt erop dat ze zowel gerelateerd waren aan de grote mensapen als aan de kleinere apen.

Discussie

Gezien zijn leeftijd kan hij echter niet de gezamenlijke voorouder van deze twee groepen zijn geweest. Volgens de onderzoekers is de soort een vroege afstammeling van de gezamenlijke voorouder en moet hij dus op hem hebben geleken. Maar de soort is slechts 4 tot 5 kilogram. Dit zou erop duiden dat de gezamenlijke voorouder dus ook kleiner moet zijn geweest dan we aanvankelijk dachten.

Zoals meestal het geval is in de paleontologie is niet iedereen het eens met deze claim. We kunnen dan ook nog een hele discussie verwachten.

Bronnen: Science, IFL Science

Beeld: Marta Palmero/Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont