Een leger is nodig om een land te beschermen, zou je zeggen. Maar er zijn toch echt een aantal landen zonder eigen leger. Welke zijn dat?
Cynische lezers zouden nu kunnen zeggen: ja, Nederland over een paar jaar, als het zo doorgaat met de bezuinigingen op ons militaire apparaat. Maar dat valt de laatste tijd best mee, vanwege Poetin en IS. “De krijgsmacht krijgt er volgend jaar 220 miljoen euro bij, oplopend naar 345 miljoen in 2020”, meldt de website van het ministerie van Defensie. En ‘we’ hebben nog altijd ruim 40.000 man (m/v) onder de wapenen.
Heel anders is het gesteld in een paar andere Europese landen. Of beter gezegd: landjes. Neem Liechtenstein, het vorstendom van 160 vierkante kilometer dat ingeklemd ligt tussen Zwitserland en Oostenrijk. In 1868 ontbond het zijn tachtig man sterke ‘leger’ en verklaarde voor altijd neutraal te zullen zijn. Ook het Pyreneeënstaatje Andorra – dat bescherming geniet van de grote buren Frankrijk en Spanje – en Vaticaanstad hebben geen militairen (de welbekende Zwitserse Garde is niet het leger van de pauselijke staat, maar de lijfwacht van de Heilige Vader).
IJsland is het grootste Europese land zonder leger. Het behoort overigens wel tot de NAVO, heeft een kustwacht met vier schepen en vier vliegtuigen, en kan mede daardoor een kleine eenheid voor internationale vredesoperaties op de been brengen.
Naast landen die eigenlijk nooit een leger hebben gekend, zijn er ook landen die op een gegeven moment besloten dat ze wel zonder konden. Het bekendste voorbeeld is het Midden-Amerikaanse Costa Rica. Na een even korte als hevige burgeroorlog in 1948 werden de strijdkrachten er opgedoekt. In de jaren tachtig weerstond Costa Rica zware druk vanuit Washington om toch weer met een leger te beginnen en zich te mengen in de strijd tegen het linkse bewind in het buurland Nicaragua. Daarentegen heeft een ander land in deze regio, Panama, juist dankzij Amerikaans ingrijpen (tegen dictator Manuel Noriega) sinds 1990 geen krijgsmacht meer.
Verder telt de Stille Oceaan een hele zwik eilandstaatjes, zoals Kiribati, Samoa en Tuvalu, die legerloos door het leven gaan. In geval van nood kunnen ze schuilen onder de militaire paraplu van de Verenigde Staten, Australië of Nieuw-Zeeland.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl! Deze vraag verscheen in KIJK 1/2016, die je nog online kunt bestellen!
Tekst: Leo Polak