Natuurlijk: de Tweede Wereldoorlog eindigde in 1945. Maar dát Hitler ging verliezen, werd al eerder beslecht. In 1943, om precies te zijn. Terwijl begin dat jaar Duitsland nog stevig in het zadel zat, hadden elf maanden later de geallieerden het heft in handen. Wat zette de zaak op zijn kop?

“Soldaten van het Derde Rijk! Vandaag zullen jullie deelnemen aan een offensief dat zo belangrijk is dat het verdere verloop van de oorlog ervan afhankelijk kan zijn.” Zo spreekt Adolf Hitler de Duitse troepen toe die op 5 juli 1943 bij het Russische Koersk paraat staan voor Operatie Citadel. In een enorme tangbeweging vanuit noord en zuid moeten ze een 200 kilometer brede en 120 kilometer diepe uitstulping in de Russische linies afsnijden, de vijandelijke eenheden daar omsingelen en vervolgens vernietigen.

Hitler en zijn generaals hebben daar uiteraard strategische redenen voor. Door hier een grote klap uit te delen, hopen ze te bereiken dat het Rode Leger voorlopig niet meer in de aanval kan gaan. Verder zal het wegwerken van de ‘bult’ bij Koersk tot een kortere frontlijn leiden, waardoor er minder troepen nodig zijn. Maar misschien wel het belangrijkste motief voor Hitler: na de rampzalige nederlaag bij Stalingrad, waar die winter het 200.000 man tellende Zesde Leger ten onder is gegaan, wil hij het Duitse volk weer een succes voorschotelen.

Dit is het begin van een artikel uit KIJK 7/2013. Dit nummer ligt in de winkel van 31 mei tot en met 27 juni.

Filmpjes:

The battle of Kursk

The battle of the Atlantic

The invasion of Sicily

The battle of Tarawa

Operation Gomorrha – Hamburg im Feuersturm 1943

Joseph Goebbels – “Wollt ihr den totalen Krieg?”

Meer informatie:

• NPS: De Oorlog – April-meistakingen in 1943
• Nationaal Monument Kamp Vught
• Ministerie van Defensie: Militaire vliegtuigverliezen in Nederland (1943) (PDF)
• Uboat.net
• MIT Technology Review: Freeman Dyson – A failure of intelligence

Tekst: Leo Polak

Beeld: NARA