Het in kaart brengen van het menselijke DNA was een moeizame, dure en vooral tijdrovende klus. Nu, pas tien jaar later, kan zoiets veel sneller. En ook de mogelijkheden van het genenonderzoek zijn ondertussen enorm toegenomen. Maar is het verstandig om die echt allemaal te benutten? 

Het is dit jaar tien jaar geleden dat het menselijk genoom werd ontrafeld. Nou ja, ongeveer dan. De medewerkers van het Human Genome Project, die zich in 1990 tot doel hadden gesteld al het erfelijk materiaal van het menselijk lichaam in kaart te brengen, hebben in totaal namelijk wel drie keer geroepen dat ze daarin waren geslaagd.

De eerste keer, in juni 2000, was waarschijnlijk alleen omdat het zo mooi precies tien jaar later was. Want met een overzicht van slechts 90 procent van het DNA, waarvan slechts 28 procent aan de standaard voldeed, was er nog maar weinig echt ‘af’. In februari 2001 was het weer raak, en toen werd de verkondiging vergezeld van een 62 pagina’s tellend artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Dat artikel gaf een eerste, globale indruk van het menselijke genoom, nog steeds op basis van maar 90 procent van het genetische materiaal. Maar driemaal is scheepsrecht. Toen in april 2003 voor de derde keer alle aandacht naar het project ging, bleek dit terecht. Met een overzicht van ruim 99 procent van het erfelijk materiaal, gebaseerd op het DNA van meerdere mensen, bestond er een goed beeld van het gemiddelde menselijk genoom. Daarmee liep het gigantische project ten einde.

En dat het Human Genome Project gigantisch was, staat wel vast. Dertien jaar lang hebben honderden onderzoekers wereldwijd geprobeerd een overzicht te maken van de 46 chromosomen, 22.500 genen en 3.000.000.000 basenparen in het menselijk lichaam. Volgens sommige schattingen heeft dat grapje zeker 10 miljard euro gekost.

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 8/2011, in de winkel van 1 tot en met 28 juli.

Meer informatie:

• Website allesoverDNA.nl van het Centre for Society and Genomics
• Website genome.gov van het National Human Genome Research Institute
• Een ‘kaart’ van het menselijk DNA, met genen waarvan we de functie kennen
• Ontwikkelingen voor, tijdens en na het Human Genome Project in beeld
• Website van het Netherlands Genomics Institute

Rectificatie:

• In de infographic “Hoe werkt DNA-sequencing” bij het artikel “De DNA revolutie” (op pagina 18 van KIJK 8/2011) staat bij de vierde stap dat een groot fragment verder in de gel komt dan een klein fragment. Dit is echter precies andersom. Met dank aan Maarten Brandt.