Onderin het Afrikaanse Kivumeer bevindt zich een grote hoeveelheid gassen. Als die spontaan omhoogkomen, kan dat rampzalige gevolgen hebben. Maar Rwanda, zo zag verslaggever Joris Tielens ter plekke, heeft sinds kort een fabriek die er doodleuk een energiebron van maakt.
Het lijkt een vredig tochtje wanneer een ronkend toeristenbootje met ingenieurs, financiers en een journalist naar een platform op het midden van het Kivumeer vaart, een uitgestrekt meer midden in Afrika, op de grens van Rwanda en Congo. De lucht is blauw en het uitzicht op de Rwandese oever, op ‘het land met duizend heuvels’, is prachtig. Maar onder het vredige oppervlak schuilt een gevaar, vertelt Jarmo Gummerus, de operator/baas van de gasfabriek op het platform, boven het lawaai van de motor uit.
In de onderste lagen van het 480 meter diepe meer ligt zo’n 65 kubieke kilometer methaangas verborgen, opgelost in het water. Het methaan is langzaamaan ontstaan uit fermentatie van plantenresten en uit koolstofdioxide uit de ondergrond. Dat proces is nog steeds gaande en de hoeveelheid methaan groeit nog altijd.
En dat is gevaarlijk. Want als de concentratie groter wordt, raakt het water verzadigd en kan het methaan spontaan omhoog komen borrelen. Projecties voorspellen dat dit vóór het eind van de eeuw gebeurt. Daarnaast kan het brandbare gas omhoogkomen als er bijvoorbeeld een vulkanische uitbarsting plaatsvindt.
Gelukkig vervluchtigt methaan in de lucht. Het echte gevaar is het koolstofdioxide, dat in veel grotere hoeveelheden is opgelost in het diepe water. Als dat ineens bovenkomt, zou het geurloze gas, dat zwaarder is dan lucht, als een honderd meter dikke deken op de omringende valleien blijven liggen. Ruim 2 miljoen mensen zouden daarin kunnen stikken. En dat is geen denkbeeldig scenario. In 1986 explodeerde het kleinere maar vergelijkbare Nyosmeer in Kameroen, waarbij 1724 mensen omkwamen.
Sinds kort haalt een drijvende fabriek echter methaan en koolstofdioxide uit de diepte van het meer. Dat vergroot de veiligheid van het gebied. Maar de echte reden is dat het methaan miljarden dollars oplevert als het is omgezet in elektriciteit.
Dit is het begin van een artikel, te vinden in KIJK 12/2015. Deze editie ligt in de winkel vanaf 19 november tot en met 16 december.
Hieronder een animatiefilmpje van de drijvende fabriek:
Meer informatie:
Tekst: Joris Tielens