De meeste landen hebben al genoeg problemen met één criminele organisatie, maar Italië telt drie maffia’s. Geen wonder dat de georganiseerde misdaad er overal opduikt. Daardoor kan ook anno 2013 niemand precies zeggen hoe machtig de maffiosi nu eigenlijk zijn.

Op het YouTube-filmpje is eigenlijk niets bijzonders te zien. Een groepje oude mannen dat een beetje staat te babbelen voor een Mariabeeldje in een Zuid-Italiaans dorp. Het is 2010. De bejaardenclub op stap, zo lijkt het. Totdat je doorkrijgt dat dit de jaarlijkse leiderschapswissel is van een geheim genootschap dat miljarden per jaar verdient aan cocaïne en wapens.

We hebben het over de machtigste misdaadorganisatie ter wereld: de ’Ndrangheta, de maffia van Calabrië, het puntje van de Italiaanse laars. Nooit eerder wist een politiecamera zo dicht bij de leiders te komen. Nooit eerder had de politie bewijs dat dit leiderschap überhaupt bestond.

Italië heeft de twijfelachtige eer om thuisland te zijn van niet één, niet twee, maar zelfs drie grote maffia’s. De term maffia ­– op z’n Italiaans als mafia gespeld – werd oorspronkelijk alleen gebruikt voor de Cosa Nostra in Sicilië. Tegenwoordig worden ook de Camorra van Napels en de ’Ndrangheta ermee bedoeld, plus een paar verwante organisaties.

Maffia is meer dan georganiseerde misdaad. Het is georganiseerde misdaad die is verweven met de politiek en de economie van de bovenwereld. In Italië zijn het bovendien ‘genootschappen van eer’, zoals ze zichzelf noemen. Hun structuur is gebaseerd op geheime vrijmetselaarsrituelen en een erecode waar zwijgplicht bij hoort. Althans, in Calabrië en op Sicilië, want in Napels is de maffia daarvan afgestapt. Wel zijn ze alle drie verdeeld in clans of groepen die de macht hebben in hun eigen dorp of wijk, waar ze geld afpersen van winkeliers in ruil voor bescherming. Daarbuiten verdienen ze miljarden met illegale handel en smokkel. Hoe is het mogelijk dat geheime, criminele genootschappen zo veel macht hebben in een modern Europees land?

Dit is het begin van een artikel, te vinden in KIJK 1/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 13 december tot en met 8 januari.

Meer informatie:

• FBI.gov: Georganiseerde maffia in Italië
  
• Maffia.co: Italiaanse Maffia
• Mens-en-samenleving.infonu: Maffia, van de oorsprong tot de codes

Tekst: Frank Mulder

Beeld: Hiram Alejandro Rodriguez Briceño, YouTube