De spreekwoordelijke Russische beer is dit jaar fors aan het grommen geslagen. Maar Moskou vertoont al geruime tijd steeds brutaler gedrag tegenover het Westen. Veel mensen denken zelfs dat Vladimir Poetin aan een doorstart van de gevreesde Sovjet-Unie werkt. Zal het echt zo’n vaart lopen?
Russische YouTube-filmpjes genieten de laatste jaren een wereldwijde cultstatus. Dashcambeelden van gruwelijke verkeersongelukken, epische knokpartijen tussen dronkelappen, een laag overscherende meteoriet – je kunt het zo gek niet bedenken of Russen hebben het vastgelegd. Onlangs verscheen een iets minder spectaculair maar daarom niet minder opmerkelijk filmpje. In Moskou ruilen Russische jongeren T-shirts met westerse logo’s en opschriften in voor T-shirts waarop teksten in hun eigen taal staan. Een van die teksten luidt: ‘Sancties? Laat mijn Iskanders niet lachen!’
Wat zijn Iskanders? Kort gezegd: mobiele lanceersystemen voor raketten met een bereik van 400 kilometer, inclusief tactische kernwapens. In 2013 stationeerde Rusland er een paar in zijn westelijke enclave Kaliningrad, precies tussen de NAVO-landen Polen en Litouwen in. Dat gebeurde als reactie op Amerikaanse plannen voor een zogenoemd raketschild in Oost-Europa.
De T-shirt-campagne, die een vervolg kreeg in andere steden, werd gesponsord door twee Russische bedrijven. Hij is het zoveelste symptoom van de antiwesterse stemming in Rusland. Die bestond overigens al vóór de Oekraïense crisis en de sfeer werd alleen maar slechter door de economische sancties die Europa en de Verenigde Staten tegen Rusland afkondigden. Maar deze maatregelen zijn een antwoord op de Russische annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim in maart van dit jaar, de steun van Rusland aan de rebellen in Oost-Oekraïne en het neerhalen van vlucht MH17, zo goed als zeker door die pro-Russische separatisten.
Dus wie is er nou eigenlijk begonnen? Er dringen zich ook enkele andere vragen op. Bijvoorbeeld: waarom doen die Russen niet een beetje normaal? Komen we op deze manier in een nieuwe Koude Oorlog met een soort Sovjet-Unie 2.0 terecht? En mocht het een hete oorlog worden, hebben de Russen daarvoor dan de spullen in huis?
Dit is het begin van een artikel te vinden in KIJK 13/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 13 november tot en met 10 december.
Meer informatie:
- YouTube – ‘Sanctions? Don’t make my Iskanders laugh’
- TASS – Muscovites answer Western sanctions by wearing patriotic T-shirts
- The Atlantic – The seething anger of Putin’s Russia
- The National Interest – The eternal collapse of Russia
- Instituut Clingendael – Russia’s military reforms: Victory after twenty years of failure? (pdf)
- The Daily Beast – Alexander Dugin: The crazy ideologue of the new Russian empire
- The New York Review of Books – The dying Russians
Tekst: Leo Polak
Beeld: Bert van den Broek/IDETIF