Een anonieme koper had onlangs een kapitaal over voor een drie eeuwen oude Stradivariusviool. De strijkinstrumenten die Antonio Stradivari bouwde, zijn befaamd om hun superieure klank. Maar ondanks veel wetenschappelijk onderzoek heeft nog niemand kunnen achterhalen wat die klank precies veroorzaakt.
Ruim 11 miljoen euro werd er vorige maand voor Lady Blunt neergeteld. Lady Blunt is geen supersnel renpaard, enorme diamant of luxueus jacht, maar een viool uit 1712. Met een driehonderd jaar oud muziekinstrument dat blijkbaar zoveel geld waard is, moet iets bijzonders aan de hand zijn. Maar niemand weet wat dat bijzondere precies is. Is het de laklaag? Is het een unieke houtsoort? Of is de vorm van de viool ongeëvenaard?
Het geheim van vioolbouwer Antonio Stradivari is in de loop der tijd verloren gegaan – en wetenschappers hebben het nog altijd niet teruggevonden. Alles aan de viool is inmiddels onderzocht, maar tot overeenstemming over de sleutel tot de legendarische kwaliteiten van het strijkinstrument kwam het nooit, laat staan dat er een Stradivarius kon worden nagebouwd.
Berend Stoel van het Leids Universitair Medisch Centrum duwde enkele Stradivariusviolen door een CT-scanner in de hoop meer duidelijkheid te krijgen over de instrumenten. Hij vond in het hout iets dat het veronderstelde klankverschil tussen de bewierookte violen van Stradivari en hedendaagse varianten voor een deel zou kunnen verklaren.
“Normaal gesproken groeit een boom snel in de lente”, vertelt de informaticus. “Doordat het hout zo snel groeit, krijgt het een lage dichtheid. Tijdens de winter, als de boom nauwelijks groeit, ontstaat een veel grotere dichtheid. Dat is goed te zien in zo’n scan. Bij de Stradivariusviolen blijkt deze variatie in het hout veel minder groot te zijn. Ik denk dat het heel aannemelijk is dat die dichtheid het voortbrengen van trillingen beïnvloedt. In dat geval is het logisch dat deze violen een ander geluid maken.”
Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 9/2011, in de winkel van 29 juli tot en met 25 augustus.
Beeld: Tarisio