Jaarlijks verdwijnt er wereldwijd 12 miljoen hectare aan landbouwgrond door verwoestijning en droogte, zo melden de Verenigde Naties. Veel landen ondervinden hier problemen van. Er zijn verschillende remedies, die vaak verrassend dicht bij huis liggen.

“Niemand gelooft dat er in deze streek vroeger rendieren, konijnen, wolven, kamelen en ander wild rondzwierven,” zei Hussein al-Alyan afgelopen zomer tegen de vrije Syrische krant Enab Baladi. De zeventigjarige man is één van de oudste boeren van het gouvernement Al-Hasakah, in het noordoosten van Syrië. Mede door acht periodes van droogte sinds 1990 is het gebied veranderd in een doodse, zanderige vallei. De goede jaren liggen achter hem en zullen niet meer terugkomen, verwacht Al-Alyan.

Lees ook:

• Al die regen en nog is de grond te droog, hoe kan dat?
• Picture Perfect: natte woestijn

Gebieden veranderen in badlands

Niet alleen droogte heeft veel natuur uit deze regio doen verdwijnen. De grootschalige houtkap door de lokale bevolking is er eveneens debet aan, schrijft de krant. Daarnaast is de akkerbouw in het gebied erg afhankelijk van regenwater. Door een gebrek aan investeringen van de overheid in andere waterbronnen, zoals de nabijgelegen rivier de Eufraat, kunnen de boeren elke gevallen regendruppel gebruiken. Hierdoor ontstaat er een watertekort in de lokale natuur, waar vervolgens de vegetatie verdwijnt. Een schoolvoorbeeld van de manier waarop verwoestijning in zijn werk gaat.

Een bekende plek waar verwoestijning al eeuwen eerder heeft plaatsgevonden is het Chinese lössplateau, in het noorden van het land. Het gebied is uiteindelijk veranderd in zogenaamde badlands, zegt Jetse Stoorvogel, hoogleraar milieumodellen aan de Open Universiteit. Dat is de term voor een gebied waar de losse aarde door een gebrek aan begroeiing is weggespoeld en een rotsbodem met diepe groeven overblijft.

Verlies van vruchtbare grond betekent verlies van biodiversiteit en (potentiële) landbouwgrond, en dat laatste heeft impact op de voedselzekerheid. Dit soort situaties zijn over de hele wereld te vinden. Hoewel niet duidelijk is op welke schaal de planeet verwoestijnt, weten onderzoekers zeker dat het een wereldwijd fenomeen is, waar op verschillende manieren tegen wordt opgetreden.

Dit is het begin van een artikel over verwoestijning dat te vinden is in KIJK 3-2023 die van 14 februari tot en met 13 maart in de winkel ligt. Daarin lees je over manieren waarop verwoestijning wordt aangepakt.

Meer informatie:

• Hier.nu: Verwoestijning: zand, stof en kale rotsen rukken op
• YouTube: Aardrijkskunde Kennisclips: Wat is verwoestijning?
• YouTube: de Volkskrant: Huh, is de de Sahel? Dankzij lokale boeren bloeit de woestijn in Niger
• Duurzame student: De eenvoudige methodes tegen verwoestijning

Tekst: Bas Buise

Beeld: Getty Images/iStockphoto

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!