Nederlands, Duits, Frans, Engels… Ze hebben allemaal hun eigenaardigheden. Rijtjes uitgangen en onvoorspelbare lidwoorden, spookletters die je wel schrijft maar niet uitspreekt… Maar het kan nog veel gekker. Deze zes excentriekelingen zetten alles wat je dacht te weten over taal op zijn kop. En als extraatje: ook het Nederlands blijkt bijzonderder dan je misschien dacht.

Winnaar (on)werkelijkheid: het Kusunda

Iedereen weet hoe belangrijk het in het leven is om af en toe te zeggen dat je iets niet wilt – een biertje in Dry January, of dat extra klusje waar je echt geen tijd voor hebt. Talen kennen dan ook allerlei manieren om te ontkennen en te weigeren. In het Kusunda, een taal uit Nepal, doen ze dat op een heel indirecte manier. In het Kusunda bestaat namelijk geen woord voor ‘niet’ zoals wij dat kennen. Wel kun je aan het eind van een werkwoord een –u plakken, om aan te geven dat iets ‘onwerkelijk’ is. Stel, iemand vraagt of je maïs wilt eten, maar je houdt helemaal niet van maïs, dan zeg je Tsi ipen temu. Dat betekent, letterlijk vertaald: “Ik maïs eet-onwerkelijk.” Je kunt precies dezelfde zin gebruiken als je bedoelt “Ik ga morgen maïs eten” of “Ik droom van maïs eten” – ook in die gevallen is het maïs eten immers (nog) geen realiteit.

Lees ook:

• Waarom zeggen mensen soms ‘de Oekraïne’?
• Hoe noem je een mannelijke secretaresse?
• Uit welke woorden bestaat het Engelse ain’t?

Deze manier van verwoorden is je lastig voor te stellen als je gewend bent aan een taal met eenduidige weigerwoorden als ‘niet’ en ‘geen’. Hierdoor hebben mensen wel eens gedacht dat je in het Kusunda überhaupt niet kunt ontkennen. Maar dat is ook weer niet waar – je gebruikt er alleen een andere, wat indirecte strategie voor, die voor zover we nu weten uniek is in de talen van de wereld. Maar gelukkig kun je dus ook in deze taal een maïskolf weigeren, als je daar tenminste assertief genoeg voor bent.

Benieuwd naar de andere vijf vreemde talen en naar waarom het Nederlands een vreemde eend in de bijt is? Je leest het in KIJK 5/2023 die van 13 april tot 31 mei in de winkel ligt.

Meer informatie:

• BNNVARA: De bijzondere talen van Floortje
• Taalcanon: Zijn kleine talen een bedreigde soort?
• Nederlands dagblad: Vergeten Talen: Het Elfdaals, taal van de Vikingen
• YouTube: Good Mythical Morning: 5 Strange Languages Still Spoken Today

Tekst: Sterre Leufkens

Beeld: Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!