Jarenlang vertoonde de zon nauwelijks activiteit. Astronomen krabden zich achter de oren en er begonnen al doemscenario’s te circuleren. Inmiddels lijkt de zon weer langzaam te ontwaken. Maar ook dat leidt hier en daar tot onrust. Komt er nu een zonnestorm die het leven op aarde kan bedreigen?

De Amerikaanse mediagigant Fox publiceert op 9 januari 2009 een bericht op zijn nieuwssite waarin een pikzwart scenario wordt geschetst. Het verhaal begint met een felle uitbarsting van gloeiend heet plasma op het oppervlak van de zon, die een zogenoemde zonnestorm ontketent. Grote hoeveelheden geladen deeltjes worden het zonnestelsel in gespuwd, die eerst slachtoffers zullen maken onder onze satellieten. Boordapparatuur begeeft het en de satellieten worden onbruikbaar, wat de communicatie op aarde flink bemoeilijkt. Dan volgt het elektriciteitsnet. Stroompieken in de hoogspanningskabels doen transformators smelten. Enkele plaatselijke elektriciteitsnetten begeven het in no time. En doordat al die netten met elkaar verbonden zijn, ligt een kettingreactie van stroomuitval op de loer. Een groot deel van de Verenigde Staten zal het zonder elektriciteit moeten stellen. Volgens het Fox-scenario duurt het maar liefst zes maanden voordat alles hersteld is. Ondertussen komt de drinkwatervoorziening in gevaar, vallen banken om en loopt de wereldhandel een flinke deuk op. En dat allemaal door een uitbarsting in het midden van het zonnestelsel, 150 miljoen kilometer verderop.

Is dit pure sciencefiction of moeten we echt bang zijn? Dat het in principe goed mis kan gaan, is al bewezen in 1859. Toen werd het nog primitieve communicatienetwerk omgetoverd tot een dodelijk wapen. Een zonnestorm veroorzaakte een heftige stroompiek in de telegraaflijnen. Op verschillende plekken ontstonden branden door kortsluiting. Dat was ruim anderhalve eeuw geleden, en dit keer zal alles volgens Fox nog veel erger zijn: onze afhankelijkheid van satellietcommunicatie en elektriciteit wordt ons fataal.

Tot slot wordt op de website nog even fijntjes benadrukt dat 2012 voor de deur staat – het jaar waarin volgens een oude Maya-voorspelling de wereld ten onder zal gaan – ­en dat op de extreem rustige periode die de zon in 2009 doormaakte weleens een extreem actieve periode kan volgen.

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 8/2011, in de winkel van 1 juli tot en met 28 juli. De tekst werd geschreven door Roel van der Heijden.

Meer informatie:

• Fox News: Powerful Solar Storm Could Shut Down U.S. for Months
• PhysOrg.com: Missing sunspots: Solar mistery solved
• NASA: de laatste plaatjes van de SOHO zonnewaarnemer
• New Scientist: Out-of-this-world proposal for solar wind power
• Wired: Shields Up: Why Last Week’s Solar Storm Was a Dud
• New Scientist: Monster solar eruption captured on camera
• Volkskrant: Wachten op wat de zon doet
• KNMI: Invloed zon op het klimaat blijkt beperkt

Beeld: NASA/SOHO