Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Vandaag is het 390 jaar geleden dat Cornelis Drebbel overleed. Graveur van beroep, maar ook lenzenmaker, kaarttekenaar, schilder… en vooral uitvinder van de eerste werkende duikboot.
Cornelis Drebbel werd in 1572 geboren in Alkmaar, studeerde aan de Latijnse school en ging als twintigjarige in de leer bij een beroemde graveur. Die Hendrick Goltzius hield zich niet alleen met schilderijen en gravures bezig, maar ook met alchemie (scheikunde). Aangenomen wordt dat Drebbels brede interesse in wetenschap en techniek daar werd aangewakkerd. Zo bedacht hij nieuw soort pomp en klok die op basis van veranderingen in luchtdruk en -temperatuur honderd jaar zou kunnen lopen. Hij bouwde in 1601 een fontein voor Middelburg en kreeg octrooi op een verbeterde schoorsteen.
Hofleverancier
Kortom: geniaal mannetje, die Drebbel. En dat werd ook in het buitenland opgemerkt. In 1604 vertrok hij, waarschijnlijk op uitnodiging van het Britse koningshuis naar Groot-Brittannië waar hij zijn klok (waarvan hij beweerde dat het een perpetuum mobile was) en klavecimbels op zonne-energie demonstreerde. Dat leidde er weer toe dat hij van koning Jacobus I (1566-1625) de opdracht kreeg om voor de Britse marine een duikboot te ontwikkelen.
Jekels Jacht
In 1620 was het ding klaar. Het toegestroomde publiek en de Britse vorst zagen in de Theems een langwerpige ton drijven; roeispanen staken door de romp en aan de achterkant zat een soort vin. Overigens heeft Diederik Jekel het vaartuig voor zijn programma Jekels Jacht laten nabouwen door studenten van het Horizon College in Heerhugowaard.
Eerste aanzet
Hoe Drebbel ervoor zorgde dat de bemanningsleden konden ademen, is nog steeds niet helemaal duidelijk, maar het lukte hem om naar een diepte van meter of vijf te komen. De overlevering wil dat het schuitje drie uur lang onder bleef, maar dat lijkt wel erg lang; vooral omdat hij waarschijnlijk salpeter (nitraat) verwarmde om voldoende zuurstof te produceren.
Hoe dan ook, Cornelis Drebbel (1572-1633) gaf met zijn duikbootje de aanzet tot de ontwikkeling van de Hunley – de eerste duikboot die ooit een schip tot zinken bracht – en van een hele reeks conventionele en nucleaire onderzeeboten. Tijd voor een tijdlijn
Duiktijdlijn
1580 William Bourne, herbergier en wetenschapper, bedenkt een boot die door water in te nemen kopje-onder kan gaan.
1620 De Nederlandse uitvinder Cornelis Drebbel bouwt de eerste (houten) onderzeeër. Hij slaagt er naar verluidt in om met twaalf man aan boord zo’n drie uur onder het wateroppervlak van de Theems te blijven.
1654 De bijna 22 meter lange ‘Rotterdamse Boot’, een ontwerp van de Waalse ingenieur Louis de Son, wordt ontwikkeld voor de Nederlandse Republiek. Hij is bedoeld om vijandelijke schepen te rammen en een gat in de romp te slaan.
1776 Tijdens de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog valt de eivormige Turtle (zeeschildpad) als eerste onderzeeboot ter wereld een vijandelijk schip aan. De eenpersoonsboot vaart onder water met een springlading aan een paal naar het Britse oorlogschip HMS Eagle. De explosie heeft niet het gewenste resultaat.
1864 Pas 88 jaar na de Turtle slaagt een onderzeeboot, de CSS Hunley, er tijdens de Amerikaanse burgeroorlog in een schip tot zinken te brengen. Een aan de neus bevestigd explosief wordt tegen de romp van de USS Housatonic gedrukt en tot ontploffing gebracht. Beide vaartuigen zinken; het wrak van de Hunley wordt in 1994 teruggevonden.
1900 De USS Holland, de voorloper van alle duikboten, wordt door de Amerikaanse marine in gebruik genomen.
1914 Op 5 september heeft de Britse HMS Pathfinder de bedenkelijke eer om als eerste marineschip ter wereld door een zelfaangedreven torpedo tot zinken te worden gebracht. Die torpedo wordt afgevuurd door de Duitse U-21.
1935 Duitsland bouwt de eerste Type VII-duikboten; met elf torpedo’s en een 88 mm snelvuurkanon een heel effectief wapen. In verschillende versies worden er meer dan 700 van gebouwd.
1955 De eerste nucleair aangedreven onderzeeboot, de USS Nautilus, vaart uit.
1960 Jacques Piccard en Don Walsh bereiken op 23 januari in de bathyscaaf Trieste het diepste punt op aarde, de bodem van de Marianentrog.
2000 Na de explosie van een torpedo aan boord zinkt op 12 augustus de Russische onderzeeboot Koersk in de Barentsz Zee. Alle 118 opvarenden komen om het leven.
2012 Het diepterecord van Piccard en Walsh wordt op 26 maart geëvenaard door filmregisseur James Cameron. Hij duikt in de Deepsea Challenger naar 10.911 meter.
Lees ook:
Bronnen: Het Scheepvaartmuseum, NTR