Luisteren techgiganten smartphones af om ons vervolgens te bestoken met persoonlijke advertenties? Ronald Veldhuizen nam dit hardnekkige verhaal onder de loep.

Wat hebben een autowasstraat, een citruspers en ontharingscrème met elkaar gemeen? Bar weinig natuurlijk. Wel zijn het allemaal dingen die ik de afgelopen maand hardop heb uitgesproken in de nabijheid van mijn smartphone, ondanks dat ik eigenlijk totaal geen behoefte aan ze heb. Het doel: een simpele test om te kijken of Google mij stiekem afluistert om me producten aan te smeren.

Afluisterpraktijken

Want veel mensen denken dat techreuzen als Google en Apple dat heimelijk doen. Als in: je praat over sokken kopen en even later plopt er een advertentie op het scherm. Het idee is dat de big-data-bedrijven door middel van zulke gespreksflarden gerichter producten aan ons zouden voorschotelen, nog voordat we ernaar op zoek gaan. De adverteerders betalen Google en Apple goud geld om zo als eersten onze aandacht te grijpen.

Het gekke is: voor die afluisterpraktijken zijn geen aanwijzingen te vinden. Zo plukten informaticawetenschappers van de Amerikaanse Northwestern University de activiteit van maar liefst 17.000 Android-apps uit elkaar, en geen van die apps bleek heimelijk de microfoon af te tappen. Ander voorbeeld: het beveiligingsbedrijf Wandera legde een iPhone en een Android-smartphone in een ruimte waar een halfuur lang radioreclames voor diervoeding speelden. Het resultaat: gedurende die tijd stuurden die telefoons slechts enkele kilobytes aan gegevens door; een fractie van de tientallen megabytes die normaal opgaan wanneer je een halfuur stemopdrachten geeft aan Siri of Google Assistant. En de telefoons kwamen niet spontaan met huisdierenadvertenties aanzetten.

Internetgedrag

Alles in het wilde weg afluisteren is ook gewoon niet haalbaar of logisch, rekende Android Authority eens voor. Zo besteedt Google ruim 600 miljoen dollar per jaar aan advertentie-algoritmes. Als de techreus zelfs tegen een bodemprijs elke dag een uur van alle Android-telefoons afluistert, is dat jaarlijkseadvertentiebudget al opgebrand.

Dat er soms toch een advertentie opduikt die onze gesprekken lijkt te volgen, zal dus toeval zijn. En let op: de techreuzen weten wél alles van je internetgedrag en volgen met gps welke winkels je bezoekt. Dat kost nauwelijks data, maar daarmee valt aardig te voorspellen wat je wilt kopen.

Maar niet altijd. Niet alleen zie ik nog steeds geen autowasproducten of kookspullen, maar ik krijg vooral rare reclame. Bijvoorbeeld voor een tv-kanaal over ijshockey. Vooruit, ik woon dan tijdelijk in ijshockeyland Canada, maar sport kijken? No way. Dan probeer ik nog liever ontharingscrème.

Deze column verscheen eerder in KIJK 5/2020.