Over sanitatie, oftewel: wat we met onze poep en plas doen, schreef de Britse journalist Rose George het boek De grote boodschap: Menselijk afval en waarom de nood zo hoog is.
Daarbij is ze bepaald niet over één nacht ijs gegaan. Ze ploeterde door Engelse en Amerikaanse riolen. Ze sprak met hoogwaardigheidsbekleders en ‘onaanraakbare’ strontopruimers in de derde wereld. Ze bezocht het Chinese platteland, maar ook Indiase sloppenwijken. En ze kwam toiletten tegen variërend van een gat in de grond (of zelfs dat nog niet eens) tot hypermoderne Japanse wc’s die na gebruik je achterwerk automatisch schoonmaken.
Dat alles levert natuurlijk een schat aan informatie op over hoe mensen in allerlei landen poepen en plassen. Maar daar is het George eigenlijk niet om te doen. Het gaat er bij haar vooral om dat 2,6 miljard mensen op deze planeet totaal géén toegang hebben tot sanitaire voorzieningen. Zij doen hun behoeften in het bos of langs de weg, waarna hun uitwerpselen via voeten, vingers en kleding in hun voedsel en in hun drinkwater terechtkomen. Naar schatting krijgen mensen in gebieden waar toiletten grotendeels ontbreken zo’n 10 gram poep per persoon per dag binnen.
Niet bepaald een fris idee. Maar er schuilt ook een groot gevaar in. Want een enkele gram feces kan tot 10 miljoen virussen, 1 miljoen bacteriën en honderd wormeneieren bevatten. En die veroorzaken heel wat ziektes, met diarree voorop. Voor de gemiddelde Nederlander klinkt dat misschien niet al te gruwelijk, maar jaarlijks sterven wel 2,2 miljoen mensen aan deze ziekte, voornamelijk kinderen. Ter vergelijking: AIDS en malaria maken ongeveer evenveel slachtoffers.
Dat George met haar boek de aandacht vestigt op de noodzaak van betere sanitatie wereldwijd, is dus zeker te prijzen. Te meer daar het onderwerp om begrijpelijke redenen niet al te populair is onder politici en beroemdheden die zich graag inzetten voor de goede zaak. Een Bono of Bob Geldof die zich wil laten fotograferen bij een handpomp die schoon water spuwt, is gauw gevonden. Maar naar eentje die voor de pers wil plaatsnemen op een gloednieuwe latrine in een achterbuurt zoek je heel wat langer.
Deze boekbespreking verscheen oorspronkelijk in KIJK 12/2008.