Dat Nederland het ooit voor het zeggen had in het huidige Indonesië en Suriname, zullen we niet licht vergeten. Dat New York ooit Nieuw-Amsterdam heette, weten de meeste mensen ook nog wel. Maar onze hebberige koloniale vingers strekten zich uit naar heel wat andere gebieden en gebiedjes die veel minder aandacht krijgen. Een voorbeeld.

Een van de meest troosteloze Nederlandse koloniën moet wel het eilandje Arguin zijn geweest, voor de kust van het Afrikaanse Mauritanië. Een kaal, dor, boomloos stukje grond van 6 bij 2 kilometer, waar niets anders te vinden was dan één fort (zie het schilderij rechts).

Dat veroverde de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in 1633 met het oog op de handel in rubber en ivoor – maar niet lang daarna was dat niet meer zo interessant, omdat de slavenhandel zo veel lucratiever bleek. “Door soldaten werd het als ballingsoord ervaren”, zegt historicus Michiel van Groesen van de Universiteit Leiden.

In 1678 raakte de Republiek het eilandje kwijt aan de Fransen, die er zelf binnen een maand weer vertrokken. Daarna wisselde het diverse keren van eigenaar – “het zal niet met hand en tand verdedigd zijn”, merkt Van Groesen droogjes op – waarbij Nederland het in de achttiende eeuw nog twee jaar lang opnieuw in handen kreeg. Inmiddels maakt het eilandje deel uit van het nationale park Banc d’Arguin, dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, omdat vogels er zo graag vertoeven. Zij wel.

Dit is een voorbeeld uit het kaderverhaal ‘Vergeten verleden’ te vinden in KIJK 2/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 20 januari tot en met 16 februari.

Meer informatie:

• Universiteit Leiden: Podcast: de Nederlandse slavenhandel tussen Angola en Brazilië
• Dictionary of Canadian Biography: RHOADES, JOHN
• Dictionary of Canadian Biography: AERNOUTSZ, JURRIAEN
• De VOC-site: Formosa (Taiwan)
• Historiek: Nederlands-Brazilië (en het begin van de Nederlandse slavenhandel)
• Historisch Nieuwsblad: In beeld: Koloniën in Nederland
• One World: Kleinkinderen van de kolonie: ‘Wij pakken onze cultuur terug’
• KIJK: Wat als Nieuw-Nederland onze kolonie was gebleven?

Tekst: Jean-Paul Keulen

Beeld: RUNDVALD/CC BY-SA 4.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!