Veel musea stellen menselijke lichamen tentoon. Steeds vaker blijken die mummies en embryo’s op sterk water een ongemakkelijk bezit. Waarom willen we liever niet met de dood geconfronteerd worden? En wat zijn de uitzonderingen?

Hij lag er al sinds 1828. Toch besloot het Leidse Rijksmuseum voor Oudheden begin dit jaar dat het genoeg was. De kindermummie – een waar topstuk in de collectie – verdween in het depot. Voorlopig is de mummie alleen nog maar beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek. Het ‘gewone’ publiek krijgt het naakte jongetje niet meer te zien.

“Een mummie is een dood mens, geen object. Zo willen we het dan ook behandelen”, verklaart Lara Weiss, conservator van de Egypte-collectie. Zij stond aan de wieg van het besluit om de kindermummie uit de publieksruimte te verwijderen. “We zijn natuurlijk geen anatomisch museum. Wij kunnen het verhaal van het oude Egypte prima vertellen zonder deze mummie.” Uit eerder onderzoek van het museum bleek bovendien dat zeker een derde van de bezoekers liever niet met het zielloze lichaampje geconfronteerd werd.

Hoe anders is dat ongeveer 50 kilometer verderop. In Amsterdam staat een museum dat van dode mensen juist zijn specialiteit heeft gemaakt: Body Worlds. Talloze mensen staan rennend, springend en vrijend tentoongesteld, met hun lichamen opengewerkt zodat de organen en spieren beter zichtbaar zijn. Hier lijkt niemand aanstoot te nemen aan de doden. De tentoonstelling draagt de euforische titel The Happiness Project. Voor blinden werd onlangs zelfs een dag georganiseerd waarop ze de lichamen mochten aanraken.

Waarom gaan we zo verschillend om met het tentoonstellen van lichamen? Waarom is een mummie van meer dan tweeduizend jaar oud aanstootgevend, en vinden we de eigentijdse lichamen van Body Worlds juist fascinerend?

Dit is het begin van een artikel te vinden in KIJK 7-2016. Dit nummer ligt in de winkel vanaf 23 juni tot en met 20 juli. 

Een filmpje om een indruk te krijgen van Body Worlds:

Meer informatie:

• EenVandaag: Het raadsel van de Urker schedels
• YouTube: Kindermummie weg uit Rijksmuseum van Oudheden

Tekst: Merijn van Nuland

Beeld: Rijksmuseum van Oudheden, Leiden