Parasitaire wormen kunnen zowel een bevorderende als een afremmende uitwerking hebben op de kinderproductiviteit van vrouwen.

Het idee van een lintworm in je lichaam zal voor niemand prettig zijn, laat staan de gedachte dat diens aanwezigheid invloed kan hebben op je vruchtbaarheid. Toch hoeven niet alle vrouwen met kinderwens te wanhopen, want hoewel de parasitaire beestjes niet bemoedigend voor de kinderproductiviteit kunnen zijn, blijkt uit recent onderzoek dat sommige wormen dat juist wél zijn.

Negen kinderen

Dat ontdekten wetenschappers van de Santa Barbara-universiteit in Californië na een langlopend onderzoek naar de fertiliteit onder vrouwen in de Tsimane-gemeenschap, een inheems volk in de Amazonebossen van Bolivia. Gedurende negen jaar verzamelden ze gegevens van 984 vrouwen uit de gemeenschap, waarvan 70 procent is besmet met een inwendige parasiet. Ze gebruiken amper voorbehoedsmiddelen en krijgen mede hierdoor gemiddeld negen kinderen.

Uit het onderzoek kwam een opvallend verschil naar voren. Vrouwen die een hoekworm in zich droegen, de meest voorkomende parasiet, bleken hun eerste kind later dan gemiddeld te krijgen en langere intervallen te hebben tussen iedere geboorte. Omgekeerd bleken vrouwen geïnfecteerd met een rondworm, een andere soort parasiet, op jongere leeftijd dan gemiddeld te bevallen van hun eerste kind en kortere perioden te kennen tussen de geboortes. De impact van lintwormen op het aantal kinderen lijkt ingrijpend: vrouwen met een hoekworm kregen gemiddeld drie kinderen minder dan niet-geïnfecteerde moeders, degenen met een rondworm twee meer dan gebruikelijk.

Immuunsysteem

Het is nog onzeker wat de oorzaak is van dit opmerkelijke verschil in kinderproductiviteit, maar het zou van doen kunnen hebben met het vrouwelijke immuunsysteem. Hoekwormen lijken twee typen immuuncellen gelijkmatig te activeren: Th1-cellen, die andere cellen stimuleren om pathogenen aan te vallen, en Th2-cellen, die cellen instrueren om antilichaampjes aan te maken. Rondwormen lijken daarentegen de balans van het immuunsysteem meer richting Th2 te schuiven.

Dezelfde verschuiving in het vrouwelijk afweersysteem doet zich voor tijdens zwangerschappen, mogelijk omdat Th1-cellen een succesvolle bevruchting kunnen tegenwerken. In een immuunsysteem dat meer steunt op Th2-cellen zouden embryo’s dus meer kans op overleven hebben. Dat zou het verschil in kinderproductiviteit kunnen verklaren.

Naar schatting zijn wereldwijd zo’n 800 miljoen mensen geïnfecteerd met rond- of hoekwormen. Dat levert een haast onwerkelijk idee op: namelijk dat zulke kleine organismen een wezenlijke invloed kunnen hebben op de demografische ontwikkelingen wereldwijd.

Bronnen: Science, NewScientist

Beeld: Wikipedia