Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Diep in de neuskeelholte trof dit Nederlandse team een nieuw type speekselklier aan. Nog niet iedereen is echter overtuigd van de ontdekking.
De mens heeft drie soorten speekselklieren leert elk willekeurig anatomieboek ons: de oor-, de onderkaak- en de ondertongspeekselklieren. Ze bevinden zich aan weerskanten van ons hoofd. Maar het wordt tijd dat het hoofdstuk over de speekselklieren wordt herschreven. Artsen van onder meer het Amsterdamse Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis ontdekten namelijk bij toeval nog een type speekselklier.
Lees ook:
Nieuwe scantechniek
Radiotherapeut Wouter Vogel onderzocht een prostaatkankerpatiënt met een geavanceerde scantechniek toen hij op de twee extra speekselklieren stuitten. Met deze PSMA PET/CT-scan kunnen chirurgen al vroeg uitzaaiingen of terugkeer van prostaattumoren detecteren. Patiënten krijgen dan een beetje radioactieve stof toegediend die zich hecht aan een specifiek eiwit dat aanwezig is in prostaatkankercellen, waardoor ze zichtbaar worden.
Alleen hecht de markeerstof niet alleen aan tumorcellen, maar ook aan traan- en speekselklieren waarin het eiwit ook in kleine hoeveelheden voorkomt. Daardoor zag Vogel twee gebiedjes oplichten diep in de neuskeelholte, vlakbij de opening van de buis van Eustachius. Speekselklieren durfde hij de weefsels nog niet meteen te noemen.
Tubarialisklieren
Om het verder uit te zoeken, haalde Vogel artsen van het UMC Utrecht en kaakchirurg Matthijs Valstar van het Amsterdam UMC erbij. Samen bestudeerden ze honderd oudere PSMA PET/CT-scans van patiënten. In al deze scans zagen ze op dezelfde locatie dat de gebiedjes oplichtten.
Ook toen de onderzoekers het weefsel uit het hoofdhalsgebied bestudeerden van twee overleden mensen, troffen ze het op dezelfde plek aan. Van toeval kon geen sprake meer zijn: dit waren nog niet eerder ontdekte orgaantjes. De kliertjes zijn rond de 4 centimeter groot en omdat ze rondom de buis van Eustachius (de tuba auditiva) liggen, hebben de artsen ze de tubarialisklieren (tubarial glands in het Engels) genoemd.
Hoewel nog niet iedereen ervan overtuigd is dat het hier om een nieuw type speekselklier gaat, is het voor de onderzoekers zo klaar als een klontje. Zo zag het team onder de microscoop weefsel van slijmkliercellen en leek de structuur sterk op die van de speekselklier onder de tong.
Ook Jeroen Jansen, KNO-arts in het LUMC, is er zeker van dit een speekselklier is. “Het voornaamste is dat het bestaan van zoveel speekselkliercellen op die plek niet bekend was, dus dat is echt een ontdekking. De vraag is alleen of je dit één klier moet noemen, zoals de oorspeekselklier en onderkaaksspeekselklier, of dat dit een hoge concentratie kleine speekselkliertjes is zoals die bijvoorbeeld ook op het verhemelte zitten. De romanticus in mij vindt het leuker om het een nieuw ontdekte klier te noemen.”
Bronnen: Radiotherapy & Oncology, Amsterdam UMC, New Atlas, NRC
Beeld: Het Nederlands Kanker Instituut/ Antoni van Leeuwenhoek