Het is 2020 en de wereld viert het nieuwe jaar. Hoog tijd voor wat grappige weetjes.

Waar wordt Nieuwjaar het eerst gevierd?

De inwoners van Samoa zijn de eerste aardbewoners die het jaar inluiden. Het eilandstaatje sloeg 30 december 2011 over om beter handel te kunnen drijven met Australië en verlegde daarmee de datumgrens. Sindsdien vieren de Samoanen als eerste het nieuwe jaar.

Hoezo gelukkig nieuwjaar?

Gelukkig Nieuwjaar! Maar zo vanzelfsprekend is 1 januari als het begin van het nieuwe jaar helemaal niet. Het is altijd wel de eerste dag geweest van de gregoriaanse kalender, die nu in Europa en ver daarbuiten wordt gebruikt. Maar veel landen namen vroeger een religieus feest als begin van het jaar, bijvoorbeeld kerstmis (25 december), de Annunciatie (aankondiging van Jezus’ geboorte aan Maria op 25 maart) of zelfs Pasen. En in Oost-Europa begonnen veel landen het jaar op 1 september. Vanaf 1522 begon de verschuiving naar 1 januari, maar het duurde tot ver in de achttiende eeuw voor iedereen om was. Dat zal voor een hoop slecht geplande nieuwjaarsborrels hebben gezorgd.

Hoe viert een Zuid-Afrikaan nieuwjaar?

Zijn de oliebollen en appelflappen achter de kiezen verdwenen? En ben jij zo heldhaftig geweest om een duik in zee te nemen? Dan heb je alweer een aantal Nederlandse nieuwjaarstradities achter de rug. In Johannesburg luiden ze het nieuwe jaar op een heel andere manier in. De inwoners van deze Zuid-Afrikaanse stad gooien meubels uit het raam om met een schone lei te kunnen beginnen. Tijdens de jaarwisseling kun je daar dus maar beter niet dicht langs de gevels lopen.

Proosten met druiven?

Grote kans dat je dit jaar begonnen bent met een feestelijk glaasje champagne of een glaasje prik. Maar in Spanje houden ze er een heel andere nieuwjaarstraditie op na en ‘proosten’ ze met druiven. Tijdens elke klokslag stoppen ze er eentje in hun mond; dat zijn dus twaalf druiven binnen een paar seconden. Dit gebruik zou geluk brengen: elke druif staat voor een maand in het komende jaar. Sommige Spanjaarden stoppen tijdens de jaarwisseling ook geld in een schoen, in de hoop dat het nieuwe jaar ze financiële voorspoed zal brengen.

De eerste

Voor zover bekend was de eerste nieuwjaarsviering ongeveer 4000 jaar geleden in het oude Babylon – in het huidige Irak; 80 kilometer ter zuiden van Bagdad. Dat gebeurde niet op 1 januari (zie: Hoezo gelukkig nieuwjaar?). Voor de Babyloniërs werd het nieuwe jaar ingeluid door de eerste nieuwe maan na de equinox, een tijdstip in het jaar waarop de zon loodrecht boven de evenaar staat. Dat gebeurt twee keer – ook nog een keertje in september – maar de lente-equinox op of rond 20 maart was voor hen het begin van het nieuwe jaar. De Babyloniërs vierden dat met een groot religieus festival Akitu, dat is afgeleid van het Sumerische woord voor gerst.

Beeld: fir0002 flagstaffotos/ GFDL 1.2 Girtompir

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!