Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
In het Nederlands kun je kiezen tussen het beleefde ‘u’ en het informele ‘jij’. In het Engels spreek je iedereen met ‘you’ aan. Hoe zit dat?
Spreek je je grootouders met ‘u’ of met ‘jij’ aan? Wat zeg je tegen je leraar, die je al jaren kent? In het Nederlands is het vaak lastig kiezen tussen het beleefde ‘u’ en het informele ‘jij’. In het Engels bestaat dat probleem niet: je spreekt gewoon iedereen met ‘you’ aan, of het nou je buurvrouw of de premier is.
Lees ook:
- Bestaan er universele woorden?
- Is er een relatie tussen taal en COVID-19?
- Is er een grens aan het aantal talen dat je kunt leren?
Van thou…
In de vijftiende eeuw had ook het Engels nog twee aanspreekvormen: ‘you’ was de nette vorm, en ‘thou’ gebruikte je voor lager geplaatsten, zoals je dienstmeisje. In de loop der jaren is ‘thou’ verdwenen, en ‘you’ als enige vorm overgebleven. De vraag blijft natuurlijk waaróm dat zo gelopen is.
Volgens taalkundige Suzanne Aalberse speelden drie factoren een rol. Eerst een sociale: in de Engelse maatschappij van toen was het belangrijker om beleefd te zijn dan om vriendschappelijk te doen. Zelfs voor een goede vriend gebruikte je liever de beleefdheidsvorm dan zoiets amicaals als ‘thou’ – dat was bijna beledigend.
…naar you
Een tweede factor in deze taalverandering was sprekersgemak. Bij ‘thou’ hoorde een speciale vorm van het werkwoord, zoals je ziet in deze wijze woorden van Benjamin Franklin: “Dost thou love life? Then do not squander time, for that is the stuff life is made of.” Bij ‘you’ gebruikte je gewoon dezelfde werkwoordsuitgang als bij ‘he’. Dat vergde minder grammaticaal denkwerk.
Factor drie was dat er in de zestiende eeuw veel mensen uit het buitenland naar Engelse steden verhuisden. Voor een moedertaalspreker van het Engels was die gekke werkwoordsvorm nog wel aan te leren, maar deze volwassen immigranten ging het boven de pet. Zij kozen massaal voor de makkelijkere beleefdheidsvorm, en zo raakte ‘thou’ in de vergetelheid.
Op deze manier hebben de Engelsen het zichzelf dus wat makkelijker gemaakt – en hun nakomelingen heel wat keuzestress bespaard.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2021.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl.
Tekst: Sterre Leufkens
Beeld: iStock/Getty Images