De interactie tussen mens en de zelfrijdende auto blijft spannend: kunnen wij wel soepel de controle overnemen tijdens het rijden?

Stel: je rijdt in je zelfrijdende auto op de snelweg. Je leunt lekker achterover terwijl de auto stuurt, remt, gas geeft en het voertuig veilig tussen de lijnen houdt. Er is niets aan de hand, tot het moment waarop jij de besturing overneemt. De uitkomsten van een nieuwe studie gepubliceerd in Science Robotics wijzen er namelijk op dat dat moment gevaarlijk kan zijn.

In het onderzoek namen 22 proefbestuurders deel. Ze moesten op een recht stuk weg de besturing overnemen en vervolgens van baan veranderen. De bestuurders kregen hier telkens 15 seconden voor. De oefening werd meerdere malen herhaald, met verschillende stuuruitslagverhoudingen, van 15:1 tot 2:1, om de effecten van sturen bij verschillende snelheden te simuleren. Uit deze oefeningen bleek dat de bestuurders allemaal moesten wennen aan hoe de auto reageert. Stuurcorrecties waren telkens noodzakelijk.

Eerst ervaren

Het probleem is dat een auto die zichzelf bestuurt de snelheid zal aanpassen op de situatie op de weg. Doe je dat als bestuurder zelf, dan ervaar je constant hoe de auto reageert op jouw stuurinput bij de snelheid op ieder moment. Maar als je na een tijdje niets doen het stuur moet beetpakken en een manoeuvre moet uitvoeren, moet je eerst ervaren hoe de auto reageert ten opzichte van de snelheid. Daar zit het gevaar, zo blijkt uit deze studie.

Op het moment dat je het stuur weer beetpakt moet je weer even wennen.

Impliciet versus expliciet leren

Lene Harbott, van het Revs Program van Stanford University zegt: “Zelfs als je van tevoren weet dat er een verschil is, en je je kunt instellen op het compenseren voor dat verschil, zien we uiteenlopend stuurgedrag en een verminderd stuurvermogen.”

Met andere woorden: “We moeten erkennen dat het menselijke kunnen niet op z’n top is als de bestuurder even niet actief de auto heeft bestuurd”, aldus hoofdauteur Holly Russel van het Dynamic Design Lab van Stanford University.

Universiteiten, wetenschappers en automerken over de hele wereld doen onderzoek naar de zelfrijdende auto. Veel van dat onderzoek gebeurt op afgesloten circuits en testbanen, zoals hier bij Asta Zero in Zweden.

Scania

Truckfabrikanten, zoals het Zweedse Scania, ontwikkelen eveneens zelfrijdende voertuigen omdat ook zij geloven in een verbeterde verkeersveiligheid bij zelfrijdende voertuigen, naast andere voordelen. Bij Scania zijn ze zich bewust van de uitdagingen die uit de studie naar voren komen.

Stas Krupenia, Senior Cognitive Engineer bij de Driver Vehicle Interaction Group van Scania zegt in een reactie op de studie het volgende. “Mensen blijven een cruciale rol spelen in onze geautomatiseerde transportsystemen. Wij geloven dat veel uitdagingen rondom het succesvol overdragen van de besturing van een zelfrijdend voertuig naar de bestuurder, ook wel Authority Transition genoemd, kunnen worden opgelost door intelligente voertuigcontrole-algoritmes en een goed ontworpen bestuurdersplek.”

Scania presenteerde dit jaar een geavanceerd nieuw cabine-ontwerp. De bestuurder en de interactie tussen bestuurder en truck waren cruciaal in het ontwerp. (Foto: Dan Boman)

Duidelijkheid

Krupenia vervolgt: “Interessant aan het overnemen van de besturing is dat menselijk gedrag onstabiel is op een microschaal. Niet alleen het stuurgedrag maar ook het kijkgedrag, ook al is de overname door de meeste bestuurders uiteindelijk succesvol. Belangrijk is om zeker te stellen dat de hoek waarin de wielen staan tijdens het autonoom rijden, aan de bestuurder wordt gecommuniceerd.”

Uiteraard is de overdracht maar een klein aspect van de interactie tussen de mens en de zelfrijdende auto. Bovendien leidden verkeerde stuurinschattingen tijdens de proef niet tot heftige of gevaarlijk manoeuvres. Maar omdat ongelukken vaak ontstaan uit een aaneenschakeling van meerdere factoren, is dit korte, zwakke stuurmoment wel van belang. “Meer onderzoek hiernaar is nodig”, zegt onderzoeker Habott dan ook.

Bronnen: Eurekalert, Popular Science, Science Robotics, Stanford University