Een aantal overbekende – en een aantal minder bekende – namen voor sterren is nu eindelijk officieel goedgekeurd door de internationale organisatie die daarover gaat.

Sirius, Betelgeuze, Rigel… Allemaal algemeen geaccepteerde namen van sterren die prominent aan de hemel staan. Maar officieel heetten ze tot voor kort respectievelijk Alfa Canis Majoris, Alfa Orionis en Beta Orionis. Nu heeft de Internationale Astronomische Unie (IAU) daar eindelijk verandering in gebracht, door meer dan tweehonderd wat meer tot de verbeelding sprekende sterrennamen officieel te accepteren.

De bezem erdoor

Voor astronomen blijven de huidige, erg praktische benamingen gewoon gelden. Die bestaan uit de Latijnse naam van het sterrenbeeld waar de ster in staat (Canis Major oftewel de Grote Hond in het geval van Sirius), voorafgegaan door een Griekse letter. Hoe eerder deze letter in het alfabet staat, hoe helderder de ster. Oftewel: Alfa Canis Majoris betekent niets anders dan “de helderste ster van de Grote Hond”, en Beta Orionis staat voor “de op één na helderste ster in Orion”.

Daarnaast hebben met name de helderste sterren in de loop der eeuwen natuurlijk allerlei andere namen gekregen – maar daar waren allerlei problemen mee. Veel sterren hadden meerdere namen, sommige namen werden op meerdere manieren gespeld, soms werd zelfs één naam voor meerdere sterren gebruikt… En dus besloot de IAU een werkgroep in te stellen die daar eens goed de bezem door moest halen.

Inmiddels heeft deze werkgroep 227 sterrennamen officieel gemaakt. Een aantal daarvan zal amateurastronomen overbekend in de oren klinken: Regulus, Vega, Bellatrix… Andere namen, zoals Zubenelgenubi en Zubeneschamali, zijn wat obscuurder. En ook Proxima Centauri, de ster die zich het dichtst bij de zon bevindt, mag nu eindelijk zo worden genoemd.

Vuistregels

Tot nog toe bestond het werk van de IAU-groep vooral uit het inventariseren van bestaande namen uit allerlei culturen, om daar vervolgens keuzes in te maken. In de toekomst moet de werkgroep ook gaan vaststellen aan welke regels nieuwe namen van sterren precies moet voldoen. Vooralsnog zijn daarvoor alleen vuistregels geformuleerd: niet al te lange namen die bij voorkeur uit één woord bestaan en die “hun wortels hebben in het astronomische, culturele en natuurlijke werelderfgoed”.

Bron: IAU

Beeld: H. Richer (University of British Columbia)/NASA