Volgens Amerikaans onderzoek is de eigenschap ‘absoluut gehoor’ gemakkelijk in de war te brengen.

Het is vooral voor musici een begeerlijke eigenschap: een absoluut gehoor. Onder andere houdt die in dat, wanneer iemand een toon speelt, je die kunt benoemen (‘Dat is een c!’) zonder verdere hulp. Maar nieuw onderzoek laat zien dat zo’n absoluut gehoor toch in de war is te brengen.

Toonhoogte omlaag

Het onderzoek begon met promovendus Stephen Hedger, die over zo’n absoluut gehoor beschikt en op een keyboard zat te spelen. Psycholoog Shannon Heald draaide vervolgens, zonder dat Hedger het wist, heel langzaam aan het pitchwieltje aan de zijkant van het keyboard, waardoor de toonhoogte tijdens het liedje geleidelijk iets omlaag ging. Tot zijn eigen verbazing merkte Hedger dat verschil niet op. Bovendien beoordeelde hij zuivere noten vervolgens als te hoog.

Daarna besloten de twee samen met een hoogleraar er een echt onderzoek van te maken. Dus zochten ze 27 personen met een absoluut gehoor (aangezien maar een op de tienduizend westerlingen een absoluut gehoor heeft, is dat best een prestatie) en lieten ze die vervolgens een symfonie van Brahms horen. Tijdens het eerste gedeelte van het muziekstuk werd daarbij de toonhoogte langzaam iets omlaag gebracht (een derde van het verschil in toonhoogte tussen een witte en een aangrenzende zwarte pianotoets). Daarna werd de rest van de symfonie op de nieuwe toonhoogte afgespeeld.

Valse noten

Resultaat: het absolute gehoor van de proefpersonen werd op dezelfde manier gefopt als dat van Hedger. Oftewel: ze dachten dat de muziek die ze net hadden gehoord zuiver was en beoordeelden daadwerkelijk zuivere noten als vals.

Grappig detail was daarbij dat het absoluut gehoor alleen werd aangetast voor instrumenten die daadwerkelijk ‘omlaag gehaald’ waren tijdens het experiment. In de Brahmssymfonie zat bijvoorbeeld geen piano, waardoor de proefpersonen op een piano gespeelde noten na afloop van het stuk wél nog goed wisten in te schatten.

Bronnen: Psychological Science, Association of Psychological Science