Amerikaans onderzoek suggereert dat het verlies van bloedvaten in het netvlies de ziekte van Alzheimer bijtijds kan signaleren.
Het is een flinke uitdaging om bij mensen vast te stellen dat ze alzheimer – een vorm van dementie – hebben. Vergeetachtigheid of gedragsveranderingen kunnen namelijk ook andere oorzaken hebben. Vaak wordt er een MMSE-test (mini-mental state examination) afgenomen, waarbij een arts test hoe de cognitieve vaardigheden (taal, geheugen, concentratie) van iemand zijn. Soms is aanvullend onderzoek nodig en dan krijgt de patiënt een MRI-scan. Maar tegen de tijd dat alzheimer wordt vastgesteld, is de ziekte al in een vergevorderd stadium.
Daarom zijn wetenschappers druk bezig met nieuwe methodes ontwikkelen om de progressieve hersenziekte sneller te constateren. Onderzoekers van het Duke University Medical Center denken dat alzheimer snel kan worden gediagnosticeerd door naar de bloedvaatjes in het netvlies te kijken.
Lees ook:
Eiwitophopingen
Het netvlies, of de retina, bevindt zich aan de binnenzijde achterin het oog. Dit ‘scherm’ bevat uit miljoenen lichtgevoelige cellen. Deze zogeheten kegeltjes en staafjes vangen het inkomende licht op en zetten dit om in elektrische signalen die de hersenen verwerken.
Omdat het netvlies onderdeel is van de hersenen, denken onderzoekers dat verslechtering van bloedvaatjes in het netvlies kunnen duiden op verslechtering van bloedvaten in het brein. En aftakelende breinbloedvaatjes doen minder goed hun werk. Zo voeren ze bijvoorbeeld geen amyloid-eiwitten meer af, waardoor deze zich gaan ophopen in de hersenen. En laat dit nou net een van de tekenen van alzheimer zijn.
Kijk en vergelijk
De Amerikaanse wetenschappers onderzochten het netvlies van meer dan tweehonderd personen. De ogen van 39 alzheimerpatiënten en van 37 mensen met een milde cognitieve stoornis werden vergeleken met die van 133 personen uit de controlegroep.
Bij gezonde mensen bevindt zich in het netvlies een compact netwerk van veel bloedvaten, zoals werd gezien bij de controlegroep. In de retina van alzheimerpatiënten, daarentegen, zagen de onderzoekers aanzienlijk minder bloedvaatjes, en waren ze zelfs schaars op sommige plekken.
Zelfs nadat de resultaten waren aangepast voor onder meer leeftijd en geslacht was er een duidelijk verschil te zien tussen de netvliezen van mensen uit de alzheimer- en de controlegroep. Betekent dit dat voortaan de oogarts de diagnose alzheimer kan stellen?
Bezoekje aan de oogarts
“Het onderzoek van de groep van de Duke University is zeer innovatief,” mailt adjunct-hoogleraar neurowetenschappen Ulrich Eisel van de Rijksuniversiteit Groningen, “maar ook nog steeds in een heel vroeg stadium.”
“Netvliesanalyse is inderdaad een strategie om alzheimer in een vroege stadium te diagnosticeren. En een vroege diagnose van alzheimer bij patiënten maakt theoretisch gezien ook vroege interventies mogelijk om deze ziekte te behandelen of tenminste te vertragen.”
Eisel beaamt wel dat er nog veel meer onderzoek nodig is voor het zover is. “Meerdere groepen van wetenschappers moeten deze netvliesanalyses valideren. Een ander vraag is of het verlies van bloedvaten in het netvlies van alzheimerpatiënten ook inzicht in de pathologie (het ontstaan van de ziekte red.) of de etiologie (de oorzaken red.) van de ziekte van Alzheimer geeft.” Wordt nog vervolgd dus.
Bronnen: Ophthalmology Retina, American Academy of Ophthalmology via EurekAlert!, Duke University Medical Center via EurekAlert!
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!