Tot voor kort werd gedacht dat het enkel voordelen heeft om het alfamannetje te zijn. Voor zowel dieren als mensen geldt dat de succesvolste types kunnen genieten van het beste voedsel, een goede gezondheid en de meeste vrouwtjes. Toch schijnt het zwaar te zijn aan de top.

Na negen jaar veldonderzoek presenteerden wetenschappers uit het Amerikaanse Princeton hun resultaten in Science. Volgens hen produceert de leider van een groep bavianen veel meer van het stresshormoon glucocorticoïde dan andere apen in de hiërarchie. Alleen de apen onderaan de ranglijst lijken net zoveel aan stress te lijden als de nummer één. Stress is voor een bavianenleider erg nadelig, omdat het de productie en effecten van testosteron onderdrukt.

Voor het onderzoek werden jarenlang de uitwerpselen van een groep apen in Kenia bestudeerd. Uit de ontlasting valt namelijk af te lezen hoeveel van een bepaald hormoon door het dier is aangemaakt. Tegen de verwachtingen in bleek dat niet alleen ten tijde van sociale onrust de alfamannetjes veel meer van het stresshormoon produceren. Ook tijdens periodes van een stabiele hiërarchie maakt de leider zich blijkbaar druk om zijn positie. Niet zonder reden: alfamannetjes houden hun positie meestal maar een paar maanden, en wisselen veel met de nummers twee, de bètamannetjes.

Al met al lijkt de nummer twee in een organisatie het goed voor elkaar te hebben. Hij produceert net zoveel testosteron, maar minder glucocorticoïde dan zijn concurrent. En dat heeft zijn uitwerking op het seksleven van de aap. Hoewel volgens het onderzoek het alfa- en het bètamannetje evenveel zorgzame vrouwtjes aantrekken, produceren de bètamannetjes het meeste nageslacht.

“Bavianen lijken niet alleen in genetisch opzicht op mensen, maar ook sociaal gezien. Net als mensen leven ze in een complexe hiërarchische maatschappij”, zegt Laurence Gesquiere, een van de onderzoekers. Een toppositie in een hiërarchie levert veel op, maar kost wellicht nog meer. Volgens haar houdt de dierenwereld wat dat betreft de mensenmaatschappij een spiegel voor.

Bronnen: Princeton University via EurekAlert!, Science

Beeld: © Jeanne Altmann