De grote Aziatische honingbij koelt zijn honinggraat op een wel heel bijzonder wijze af: door in een ritme te bewegen dat lijkt op een ademhaling.

Het nest van de Aziatisch honingbij is groot, log en wordt gebouwd in bomen op de open vlakte. Wat te doen bij extreme hitte, iets wat in het leefgebied van de bij nogal eens voorkomt? Nou, door een heuse ‘bijenventilator’ te maken. Onderzoekers van de Universiteit van Graz (Oostenrijk) onderzochten hoe zo’n koelsysteem werkt.

‘Waaiers’ en ‘gordijnbijen’

Het team richtte dag en nacht een infraroodcamera en een trillingsmeter op een aantal bijenkoloniën in Nepal. De bijen die de centrale honinggraat bedekten, vormden een soort ‘bijengordijn’, bestaande uit vijf tot zeven lagen van de beestjes. Bepaalde bijen, door de onderzoekers ‘waaiers’ genoemd, bleken niet netjes in lijn met hun buren te zitten, maar in tegengestelde richting. De taak van deze waaiers (je ziet er één in het onderstaande filmpje, in het midden van het beeld) is op zo’n manier te flapperen met hun vleugels dat ze koele regio’s in het nest creëren.

Een ander mechanisme om de honingraat koel te houden, is volgens de auteurs van de publicatie in PLOS ONE het synchroon bewegen van de gordijnbijen. Hoewel ze het niet direct geobserveerd hebben, denken de onderzoekers dat dat als volgt werkt.

De binnenste bijen zetten zich af met hun poten tegen de honinggraat. Daardoor wordt de ruimte binnen in het nest groter. Dat verlaagt de luchtdruk, waardoor koele lucht van buiten het nest wordt aangetrokken. Dit lijkt wel wat op de inademing van een zoogdier. Het bijengordijn ‘ademt’ vervolgens uit door weer te ontspannen. De ruimte in de het nest wordt kleiner en de inmiddels verwarmde lucht wordt eruit geperst. En zo zouden de bijen dus ook zorgen voor een beetje koelte op hete dagen.

Bronnen: PLOS ONE, EurekAlert!

Beeld: PLOS Media