De opkomst en ondergang van Europese beschavingen en uitbraken van ziektes kunnen deels worden verklaard door het klimaat van die tijd, zo blijkt uit onderzoek aan boomringen.

Of het nu hitte, kou of regen is, het weer maakt altijd veel los bij mensen. Nu blijkt dat het ook zijn sporen na liet in onze geschiedenis. Warme, natte zomers stimuleerden de groei van Europese beschavingen. Een barre, koude periode leidde vaak een oorlog in. Natte periodes lieten uitbraken van pest op zich volgen. Droogtes lieten oogsten mislukken.

Klinkt allemaal heel logisch, maar nu is het ook echt aangetoond met behulp van boomringen. De studie werd uitgevoerd door een internationaal team onder leiding van Ulf Büntgen van het Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape en Willy Tegel van de Universiteit van Freiburg.

Uit eerdere studies bleek al dat er links bestaan tussen klimaat en geschiedenis. Maar de onderzoekers gingen nu meer dan duizend jaar verder terug in de tijd. Daarvoor moest wel eerst een enorme database worden aangelegd van de bijna negenduizend verzamelde monsters van boomringen. Het hout van onder andere de eik, pijnboom en lariks (een soort conifeer), gevonden bij belangrijke historische plaatsen, werd daarvoor gebruikt. Zo konden de schommelingen in temperatuur en vochtigheid, die hun sporen nalieten in de ringen, worden gekoppeld aan belangrijke ontwikkelingen in de geschiedenis.

De auteurs van de publicatie manen echter tot enige terughoudendheid met betrekking tot de uitkomsten van het onderzoek. Er zijn namelijk veel meer factoren dan alleen het klimaat die onze geschiedenis hebben gevormd. Zoals een onvermijdelijk menselijk trekje: de honger naar macht en rijkdom.

Bronnen: University of Freiburg op ScienceDaily, New Scientist, ScienceNOW