Is iemand écht iets op het spoor of is er sprake van overmatige fantasie? Vijf tekenen dat je met een complottheorie te maken hebt (gebaseerd op een checklist van Michael Shermer van de Amerikaanse Skeptics Society):
>>> Test hier je kennis over complotten <<<
1) Verbanden die er niet zijn
Als ‘bewijs’ worden verbanden gelegd tussen zaken waartussen niet per se een oorzakelijk verband bestaat. Je zou net zo eenvoudig allerlei andere oorzaken kunnen verzinnen.
2) Bovennatuurlijke krachten
Het complot zit extreem ingewikkeld in elkaar. Enorme aantallen mensen houden iets geheim. Er moeten welhaast bovennatuurlijke krachten in het spel zijn om dat voor elkaar te krijgen.
3) Wereldoverheersing
Valt het woord ‘werelddominantie’? Of omvat het verhaal een ambitieus plan om controle te krijgen over een complete staat, economie of politiek systeem? Neem het dan maar met een paar korrels zout.
4) Speculatie
Feiten en wilde speculaties worden in het betoog door elkaar heen gebruikt, zonder enige poging om ze van elkaar te onderscheiden.
5) Wantrouwen
De verteller wantrouwt overheden en organisaties enorm. Complotdenkers weigeren automatisch de officiële lezing te geloven, en vaak ook iedere andere verklaring die niet aansluit bij hun theorie.
Dit is een kader uit het artikel ‘Niets is wat het lijkt’ over wat er omgaat in het brein van complotdenkers. Dit artikel is te vinden in KIJK 12/2018 én in de Complot-special van KIJK die nu in de schappen ligt en in onze webshop is te bestellen.
Meer informatie:
- YouTube: Why Do So Many People Believe in Conspiracy Theories?
- Ted-Ed: The origin of countless conspiracy theories – PatrickJMT
- Wired: Why You Can Never Argue with Conspiracy Theorists
- De Volkskrant: Complotdenken is anno 2016 weer heel normaal
Tekst: Anouk Broersma
Beeld: NASA
