Een type astronomisch object dat voor het eerst werd opgemerkt door burgerwetenschappers is nu verklaard door professionele sterrenkundigen.
Het is een van de vele manieren waarop je als particulier kunt bijdragen aan de sterrenkunde: het Milky Way Project. Hier krijg je infraroodfoto’s gemaakt door ruimtetelescoop Spitzer voorgeschoteld, waarop je onder meer sterrenstelsels, sterrenclusters en ‘bubbels’ (ovale donkere plekken) aangeeft.
Maar één Milky Way Project-deelnemer zag vier jaar geleden iets anders. “Enig idee wat die heldere, gele, wazige objecten zijn?” vroeg hij op de discussiepagina van het project. De aanwezige, echte astronomen moesten het antwoord toen schuldig blijven, maar hebben dat nu wel gevonden: het zijn compacte regio’s van waterstof waaruit zware sterren aan het ontstaan zijn.
Duizend gele ballen
Het onderzoek, gepubliceerd in The Astrophysical Journal, ging uit van de bijna duizend yellowballs die de deelnemers van het Milky Way Project wisten te identificeren. Die hebben astronoom Charles Kenton (Staatsuniversiteit van Iowa) en collega’s naast bestaande catalogi van astronomische objecten gelegd. Ook analyseerden ze de infraroodopnames van 138 gele ballen, om hun helderheid en afmetingen te bepalen.
Uiteindelijk concludeerden Kenton en zijn team dat het gaat om “een mix van compacte stervormingsregio’s”. In deze gebieden van deels geïoniseerd waterstof zullen later de extreem zeldzame, zware en hete O-sterren en de iets minder zeldzame, zware en hete B-sterren vormen.
Overigens zijn de gele ballen niet echt geel. Spitzer maakt foto’s in het infrarood: licht met langere golflengtes dan het menselijk oog kan zien. Op de foto’s worden die golflengtes ‘vertaald’ naar kleuren die we wel kunnen ontwaren. De gele ballen zijn in deze platen de plekken waar groene gebieden (infrarood licht afkomstig van moleculen) en rode gebieden (infrarood licht afkomstig van heet stof) volledig met elkaar overlappen.
Groene erwtjes
Het is niet de eerste keer dat amateurs in het kader van een dergelijk internetproject een nieuw verschijnsel aanwijzen. In 2007 vonden Galaxy Zoo-deelnemers de zogenoemde ‘Green Peas’ (groene erwtjes), waarvan nu wordt gedacht dat het sterrenstelsels zijn waarin bijzonder veel nieuwe sterren ontstaan. En dan is er natuurlijk nog het voor Engelstaligen behoorlijk exotisch klinkende Hanny’s Voorwerp, ook in 2007 ontdekt via Galaxy Zoo door de Nederlandse leerkracht Hanny van Arkel.
Bronnen: The Astrophysical Journal, Iowa State University
Beeld: NASA/JPL-Caltech