De komende decennia moeten er honderden nieuwe stuwdammen gaan verrijzen in India. Is dat wel zo’n goed idee?

Maar liefst 292 dammen wil India gaan bouwen in de Himalaya. In eerste instantie klinkt dat misschien als een ambitieus, maar in principe goed plan. Het Aziatische land herbergt namelijk momenteel het grootste aantal mensen ter wereld dat geen toegang heeft tot elektriciteit: ruim 400 miljoen. Als je die van stroom wil gaan voorzien, lijkt het een stuk milieu- en klimaatvriendelijker om dat met waterkracht te doen dan, bijvoorbeeld, door kolen te verbranden.

Toch luiden twee wetenschappers, R. Edward Grumbine en Maharaj K. Pandit, deze week de noodklok in het wetenschappelijke tijdschrift Science. Volgens hen zijn zoveel dammen helemaal niet zo fijn voor het milieu, en moeten ook allerlei andere problemen het hoofd worden geboden.

Gedwongen verhuizingen

Grumbine en Pandit baseerden zich voor hun artikel op de 132 dammen waarvan de gegevens beschikbaar waren. Daarvan is 88 procent gepland in gebieden die bekend staan om de vele planten, vogels, vissen en vlinders die er voorkomen. Meer dan de helft zou bovendien worden gebouwd in wouden die tot nu toe nauwelijks te maken hebben gehad met de mens. Komen die dammen er straks echt – we hebben het dan over gemiddeld één dam per 32 kilometer rivier – dan gaat dat waarschijnlijk leiden tot het uitsterven van enkele tientallen soorten.

Een andere kwestie is dat het bouwen van dammen gepaard gaat met het gedwongen verhuizen van mensen. Hoeveel dat er in India zullen zijn ten gevolge van die bijna driehonderd nieuwe dammen, is niet duidelijk. Maar waarschijnlijk heb je het dan over miljoenen inwoners van wie het land wordt onteigend, zonder dat ze daar behoorlijke compensatie voor krijgen.

Een derde probleem is dat India niet het enige land is dat in de Himalaya op grote schaal waterkracht wil gaan benutten. Ook China, Pakistan en Bangladesh zijn van plan om meer dan honderd dammen te gaan bouwen – in dezelfde rivieren. Tot nu toe is daarover weinig onderling overleg geweest, schrijven Grumbine en Pandit, waardoor waarschijnlijk geen enkel land de hoeveelheid elektriciteit zal kunnen genereren waar nu op wordt gerekend.

Inefficiënt stroomnet

Om deze problemen aan te pakken, stellen de wetenschappers sowieso voor dat alternatieve manieren om meer stroom beschikbaar te krijgen worden bekeken. Zo raakt India momenteel 20 tot 30 procent van de elektriciteit die het land opwekt kwijt vanwege een inefficiënt stroomnet en diefstal; wellicht is het handig daar eerst iets aan te doen. Daarnaast vinden Grumbine en Pandit dat de milieuregels voor nieuwe dammen op de schop moeten, en dat de betrokken landen de koppen bij elkaar moeten gaan steken. Of China, India en de rest daar oren naar zullen hebben, valt uiteraard te bezien…

Bron: Science