Het plaatsen van schermen met een stel dreigende, steeds groter wordende ogen zorgt ervoor dat roofvogels rechtsomkeert maken.
Vogels en vliegtuigen zijn een slechte combinatie. Per jaar verdwijnt er een behoorlijke verzameling van de fladderaars in straalmotoren alleen. Niet gek dus dat men van alles probeert om de beesten bij vliegvelden vandaan te houden.
Na onder andere drones en geluidsgolven, komen Franse onderzoekers nu met een nieuwe aanpak: een optische illusie die roofvogels de stuipen op het lijf zou jagen. Het onderzoek werd onlangs gepubliceerd in vakblad PLoS One.
Lees ook: LIGO aangevallen door vogels
Dreigende blik
Roofvogels zoals haviken, buizerds, gieren en valken, zijn meer dan alleen snelheidsduivels met scherpe klauwen, ook hun zicht is indrukwekkend. Van hoog in de lucht spotten ze hun prooi, waarna ze die in een razendsnelle duik grijpen en oppeuzelen. Dat goede stel ogen gebruikten de onderzoekers in hun voordeel.
Het team, verbonden aan het Franse Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) en de universiteit van Rennes – mét een beetje hulp van Airbus – ontwikkelde LED-schermen met een variatie aan stilstaande en bewegende beelden om de roofvogels af te schrikken. Na 300 tests bleek dat alleen een paar dreigende ogen het gewenste effect hebben; roofvogels wilden er niets mee te maken hebben.
Van een simpele ster en een zwarte disk, tot een draaiende spiraal en steeds groter wordende ogen. Bron: M. Hausberger et al., 2018/PLoS One
Anti-roofvogel
Gedurende vijf weken werden de anti-roofvogel-ogen op verschillende plekken op het Franse Lourdes-Tarbes-Pyrénées vliegveld afgebeeld. Wat bleek: de hoeveelheid roofvogels nam drastisch af op de plekken met schermen, maar bleef gelijk op de plaatsen zonder. Bovendien daalde het aantal afgeschrikte rovers gedurende die paar weken niet af, wat zou betekenen dat de vogels niet aan de strenge blik kunnen wennen.
Deze roodkopgier schrikt zich een hoedje als de ogen op het scherm (links) verschijnen:
Naast roofvogels, bleken ook leden van de familie kraaiachtigen – waaronder kauwtjes, raven en natuurlijk kraaien – de ogen bijzonder onprettig te vinden. Totaal géén effect had de optische illusie op zangvogels. Dát verbaasde de onderzoekers overigens niet. Deze vogeltjes zien de wereld namelijk letterlijk heel anders dan de gemiddelde roofvogel.
Botsing
Wáárom werken de steeds groter wordende googly eyes zo goed? Volgens de onderzoekers lijkt het waarschijnlijk alsof ze dichterbij komen. Een vogel ziet twee grote, naderende (lees: groter wordende) ogen en acht de kans groot dat daar een botsing van komt, waarschijnlijk met een andere vogel. Hoe dan ook, blijkt de optische illusie genoeg te zijn om ervoor te zorgen dat het gevederde dier rechtsomkeert maakt én niet terugkomt.
Aanvullend onderzoek moet er zeker komen, toch lijken de resultaten veelbelovend. Een geperfectioneerd systeem zou in de toekomst niet alleen op vliegvelden geïnstalleerd kunnen worden, maar ook bij bijvoorbeeld windturbines of andere plekken waar een vogel beter niet in de buurt kan komen.
Beeld: Anthony Boigné
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!