Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
In deze rubriek tipt de redactie elke week wat de beste of interessantste artikelen op de website waren. Deze keer: mannen in witte pakken bij de Bijlmerramp, mensachtigen vochten met reuzenhyena’s en hommels laten zich op de grond vallen.
Deze week zijn de winnaars van de Nobelprijzen bekendgemaakt. De prijs voor geneeskunde ging naar de pioniers van het mRNA-vaccin, de prijs voor natuurkunde naar de grondleggers van attosecondenfysica en de prijs voor scheikunde naar de ontdekkers van quantumstippen. Vrijdagochtend werd bekend dat Narges Mohammadi de Vredesprijs won voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran en haar strijd om de mensenrechten en vrijheid voor iedereen te bevorderen.
Deze maand bestaat KIJK 55 jaar. Om dat te vieren gingen we op zoek in onze archieven naar een van onze eerste artikelen. Je leest dat verhaal hier.
Wie waren de mannen in witte pakken bij de Bijlmerramp?
Het is zondagavond 4 oktober 1992 (deze week 31 jaar geleden), 18.22 uur. Op Schiphol stijgt een Boeing 747-258F vanaf de Zwanenburgbaan op voor een vlucht richting Tel Aviv. Het vrachttoestel is zwaarbeladen en het kost veel moeite om hoogte te winnen. “Die klimt voor geen meter, die El Al,” zeggen de verkeersleiders tegen elkaar. Vijf minuten na de start breekt motor drie van de rechtervleugel af. Hij slaat zijwaarts tegen motor vier, die ook afbreekt. “Mayday, mayday, we have an emergency!” roept de gezagvoerder van vlucht LY 1862 tegen de verkeersleider. Piloot Yitzhak Fuchs doet een noodlandingsverzoek voor de Buitenveldertbaan.
Om daar te kunnen landen moet het gehavende vliegtuig eerst een rondje boven Amsterdam maken. Dan gaat het mis. De jumbo wordt onbestuurbaar en schiet naar beneden. Hij ramt zich verticaal in de flats Groeneveen en Klein-Kruitberg in de Bijlmer. De Amsterdamse hulpdiensten zijn direct ter plekke. In de chaos zien hulpverleners mensen die daar niet thuishoren: mannen in witte pakken. Waren ze van de Israëlische geheime dienst? En waarom werd er zo onzorgvuldig met de wrakstukken omgegaan dat de cockpit voice recorder nooit gevonden is? Werd het apparaat bewust weggewerkt omdat er geheime gesprekken op stonden?
Hommels laten zich op de grond vallen om aanvallende hoornaars af te schudden
Aziatische hoornaars komen oorspronkelijk uit – verrassing – Azië, maar ze veroveren steeds meer terrein in Europa, waaronder Nederland. Het aantal waarnemingen in het Europese continent bereikte dit jaar zelfs een recordhoogte. Dat baart zorgen, de grote wesp jaagt namelijk vooral op belangrijke bestuivers zoals bijen en hommels – die het al moeilijk hebben. Hoewel bijen een aanval bijna nooit kunnen navertellen, blijken aardhommels verrassend goed in staat om uit de grip van de invasieve exoot te ontsnappen.
Daarbij laten ze zichzelf letterlijk ter aarde storten
Mensachtigen gingen strijd aan met reuzenhyena’s om kadavers
De oermens wordt vaak afgebeeld al rennend met een speer, op jacht naar een kudde gnoes. Maar de laatste jaren wordt steeds duidelijker dat onze voorouders ook af en toe aaseters waren. En daarbij bleken ze zelfs in staat tot het wegjagen van een groep reuzenhyena’s.
Hoe hebben wetenschappers dat ontdekt?