Miljoenen onvruchtbare koppels hebben hun kind aan hem te danken: Robert Edwards, de pionier op het gebied van in-vitrofertilisatie (ivf) die gisteren overleed.

Eind jaren vijftig begon de in 1925 geboren fysioloog Robert G. Edwards zich te concentreren op de voortplanting, geïnspireerd door onderzoek waarbij in het lab een eicel van een konijn was bevrucht. De Brit besloot zich op de mens te richten en stelde vast hoe menselijke eicellen groeien, welke invloed hormonen op die groei hebben en wanneer een eicel door een zaadcel kan worden bevrucht.

In 1969 slaagde hij erin om een menselijk eitje ‘in de reageerbuis’ te bevruchten, al leidde dat toen niet tot een levensvatbaar embryo. Daarna sloeg Edwards de handen ineen met gynaecoloog Patrick Steptoe, die een techniek had ontwikkeld waarmee volwassen eicellen uit eierstokken konden worden gehaald. Deze samenwerking leidde in 1978 tot de geboorte van de eerste reageerbuisbaby: Louise Brown.

Nobelprijs

In 2010 ontving Edwards de Nobelprijs voor de geneeskunde voor zijn werk. Onder ivf-artsen was daar uiteraard veel waardering voor. Jolande Land, hoogleraar Voortplantingsgeneeskunde te Groningen, noemde de prijs destijds in KIJK bijvoorbeeld “zeer verdiend”, en zei dat het een kwestie van tijd was voordat Edwards’ werk bekroond zou worden. Luca Gianaroli, voorzitter van de European Society of Human Reproduction and Embryology, had het over “een terechte beloning voor Bob (Edwards, red.), wiens pionierswerk, dat vaak te maken kreeg met grote tegenstand, de wens van zoveel families heeft weten te vervullen.”

De katholieke kerk, al decennia tegen ivf gekant, was wat minder laaiend. Het hoofd van de Pauselijke Academie voor Leven, monseigneur Ignacio Carrasco de Paula, noemde de prijs bijvoorbeeld weliswaar “niet geheel misplaatst”, maar verweet het Edwards tegelijkertijd dat er nu “vrieskisten vol embryo’s” zijn, waarvan een groot deel “zal worden gebruikt voor onderzoek of zal sterven, door iedereen vergeten.”

5 miljoen baby’s

In 2010 ging het al niet best met de gezondheid van Edwards. Toen het Nobelcomité de wetenschapper belde om hem te vertellen dat hij een Nobelprijs zou krijgen, was hij te ziek om zelfs de telefoon maar aan te nemen. Zijn vrouw nam uiteindelijk namens hem de prijs in ontvangst.

Op 10 april 2013 overleed Edwards in zijn slaap, in zijn woning iets buiten Cambridge, waar hij hoogleraar was. Zijn erfgoed: zo’n 5 miljoen baby’s die dankzij de door hem en Steptoe ontwikkelde techniek konden worden geboren.

Bronnen: KIJK, Cambridge News, TIME

Beeld: AFP/ANP