Spinnen weten complexe webben te spinnen, wat nogal wat hersencapaciteit vergt. Maar waar laten uiterst kleine spinnen het hiervoor benodigde brein? In hun poten, zo blijkt uit onderzoek.

Het spinnen van zo’n intrigerend web vraagt om heel wat coördinatievermogen. Gelukkig zijn spinnen voor dit complexe gedrag uitgerust met een flink stel hersenen. Maar zelfs spinnen met het formaat van een speldenknop weten webben in elkaar te zetten. Waar laten die dan al dat brein dat hiervoor nodig is? Onderzoek van het Smithsonian Tropical Research Institute naar de invloed van miniaturisering op hersenen en gedrag toont aan dat zij tot hun poten aan toe zijn gevuld met hersenen.

Vreemde uitstulpingen

Wetenschappers maten bij negen verschillende spinnensoorten uit Panama en Costa Rica de hoeveelheid ruimte die hun hersenen innamen. Zij kwamen tot de conclusie dat het brein van kleinere spinnen relatief meer ruimte van het lichaam in beslag nam dan bij grotere varianten. Bij de kleinste spinnen betekende dit dat vrijwel alle holtes en zelfs de poten waren gevuld met hersenweefsel. Maar liefst 80 procent, waaronder 25 procent van de poten, wordt bij deze spinnen in beslag genomen door het brein. Ter vergelijking: bij mensen nemen de hersenen slechts 2 tot 3 procent van het totale lichaam in.

Bovendien merkten de wetenschappers verschillen op bij onvolwassen en volwassen spinnen van dezelfde soort. De kleinere, onvolgroeide spinnen hadden vaak ‘last’ van vreemde uitstulpingen op hun lichaam. Deze bleken volledig met hersenweefsel te zijn gevuld. Zodra zij volgroeid zijn, hebben hun hersenen meer ruimte en nemen de ‘misvormingen’ af.

Geen miniatuurbrein

William Wcislo van het Smithsonian geeft als verklaring voor de onevenredig grote ruimte die de hersenen innemen dat hoewel de spinnen in miniatuurversie kunnen voorkomen, het brein dit niet kan. De zenuwcellen in de hersenen kunnen niet kleiner worden dan hun kern, waarin alle genetische informatie van de spin ligt opgeslagen. Ook de verbindingen tussen de verschillende zenuwcellen kunnen niet worden versmald, omdat de informatie er dan niet meer doorheen past. Het brein pakt dus zijn ruimte en vult de spinnen tot aan de nok toe op. En dat is best slim.

Bronnen: Smithsonian Tropical Research Institute, PhysOrg.com

Beeld: xavi talleda/CC BY 2.0