Elke zondag op de KIJK-site: een filmpje dat een legendarische gebeurtenis of een opmerkelijk vliegtuig uit de luchtvaartgeschiedenis laat zien. Deze keer: de trillende Russische superbommenwerper.

De trend in het Rusland van de jaren twintig en dertig was ‘groot’, zowel op militair gebied als in de burgerluchtvaart. En dus bedacht ontwerper Konstantin Kalinin een vliegtuig waarbij alle andere toestellen van die tijd in het niet zouden vallen: de Kalinin K-7, ook wel de K-tyazhelyy (zwaar) genoemd. En Kalinin wilde zowel een militaire als een passagiersversie bouwen.

Aanvankelijk was Kalinin van plan om de constructie van het vliegtuig, met het oog op het gewicht, in hout te laten uitvoeren. Maar dat bleek niet te doen; hout was domweg niet sterk genoeg om alle krachten op te vangen. En dus besloot de ontwerper het air frame te bouwen van aan elkaar gelaste buizen van chroom-molybdeenstaal. Alleen al die buizen kostten 100.000 gouden roebels, een godsvermogen in de vroege jaren dertig.

Na jaren van tekenen, driehonderd windtunneltests en een bouwtijd van twee jaar, was het eerste prototype in 1932 eindelijk klaar. De voor die tijd enorme vleugel had een spanwijdte van 53 meter en een oppervlakte van 452 vierkante meter. Vrijwel alle vracht, passagiers of militaire spullen werden in die 2,33 meter dikke vleugels vervoerd en dat maakte de K-7 in essentie de eerste vliegende vleugel ooit.

De civiele versie zou 128 passagiers over een afstand van 5000 kilometer kunnen vervoeren, maar er waren ook plannen voor een luxe versie met zestien hutten die plaats zouden bieden aan 64 passagiers, een keuken, een restaurant en een lounge.

De militaire versie was een compleet vliegend fort. Dit toestel had geen blinde hoeken. In totaal waren er twaalf geschutskoepels: acht stuks met 20 mm-kanonnen en acht met 7,62 mm-machinegeweren. Een vijand kon, van welke kant hij ook aan zou komen vliegen, vanuit ten minste drie posities worden beschoten. Zelfs in het landingsgestel (formaat stacaravan) van de K-7 was nog afweergeschut geplaatst.

De bommenruimen waren weggewerkt in de vleugel. De hoeveelheid bommen was afhankelijk van de afstand die het toestel zou moeten afleggen en varieerde van 9900 tot 16.600 kilo. Maar de K-7 kon bijvoorbeeld ook 112 volledig bepakte paratroopers of een 8,4 ton zware tank meenemen.

In de eerste ontwerpen was Kalinin uitgegaan van zes krachtige BMW-motoren, maar uiteindelijk werd, waarschijnlijk onder druk van Josef Stalin, gekozen voor de veel minder sterke Russische Mikulin AM-34-motoren. Dat, samen met het extra gewicht van de staalconstructie, zorgde ervoor dat de K-7 vermogen te kort kwam en dus zag de ontwerper zich genoodzaakt om een zevende motor op de achterkant van de vleugel te plaatsen.

Begin augustus 1933 stond de eerste echte K-7 met draaiende motoren op een startbaan bij de vliegtuigfabriek in Charkov. De zeven bemanningsleden namen hun posities in en gezagvoerder Snegirev gaf gas. Terwijl het vliegtuig op 5 meter boven de startbaan bleef vliegen, werd pijnlijk duidelijk dat er serieuze problemen waren. Het hele toestel begon te trillen op de maat van de motoren en de hoogteroeren klapperden met groots geweld heen en weer.

In een razend tempo werd het prototype aangepast. De staart werd als het ware in tweeën gehakt en er werden twee extra stabilisatievlakken tussen de vleugels geplaatst. Dat leek te helpen. Verschillende tests volgden en zo werd het 21 november. Met een uurtje of vijf aan testvluchten en de nodige aanpassingen achter de rug, werd het toestel klaargezet voor een nieuwe proef. Het zou naar 1000 meter vliegen en een duikvlucht naar 100 meter maken om te kijken hoe het op dat soort manoeuvres zou reageren.

Duikvlucht

Om twee uur in de middag steeg de K-7 op met twintig man aan boord en Kalinin zelf op de stoel van de co-piloot. Snegirev gaf gas en tijdens de duik begonnen de nieuwe staartdelen van de K-7 toch weer te trillen. Het ging zo hard dat een van de buizen in de onderkant van de linkerstaart afbrak en het hoogteroer blokkeerde. Daardoor belandde het enorme toestel in een duikvlucht waar Snigirev het met geen mogelijkheid meer uit kreeg. Opmerkelijk genoeg overleefden vijf van de twintig mensen aan boord de crash, inclusief Kalinin.

Uit onderzoek bleek dat de trillingen werden veroorzaakt door de turbulentie die zevende motor veroorzaakte. Desondanks kreeg Kalinin, die na het ongeluk twee maanden met hartklachten in het ziekenhuis had gelegen, de opdracht om het probleem te fiksen en twee K-7’s af te leveren: een militaire en een civiele versie.

Hoewel de Russische staatskrant Pravda het toestel roemde als “een overwinning van het grootste politieke belang”, vielen Kalinin en zijn monsterlijke toestel kort daarna toch nog uit de gratie. Het project werd stopgezet en hoewel de ontwerper nog verschillende pogingen deed om het project weer van de grond te krijgen, werd het nooit meer wat met de K-7. Met Kalinin zelf liep het ook niet echt goed af. Hij werd in opdracht van Stalin in 1938 als vijand van de staat geëxecuteerd.

Bronnen: Aviastar.org, flyingmag.com, V.Savin (Kharkiv), ‘Modelist-Konstructor’