Door zich te richten op zeldzame nevels, hebben astronomen een fraai staaltje ruimtekannibalisme weten te reconstrueren.
Het enorme sterrenstelsel M87 heeft in de loop van de afgelopen miljard jaar een ander, minder groot stelsel volledig opgeslokt. Dat heeft een team van vier Duitse en Amerikaanse sterrenkundigen kunnen vaststellen door een nieuwe truc te gebruiken: de wetenschappers keken niet naar de sterren in het verre stelsel, maar naar zogenoemde planetaire nevels.
Schranspartij
Dat sterrenstelsels groeien door andere sterrenstelsels op te slokken, is op zich geen nieuws. Wel is het lastig om sporen te vinden van zo’n kosmische schranspartij. Hoe zie je aan een sterrenstelsel dat een deel van zijn sterren afkomstig zijn van een ander stelsel dat er volledig in is opgegaan?
Op zich kun je dan kijken naar de banen van de sterren in zo’n stelsel. Probleem is dan alleen dat je het in het geval van M87 hebt over heel veel sterren die hier zo’n 50 miljoen lichtjaar vandaan liggen. Lastig om die allemaal afzonderlijk te bestuderen dus.
Blauwgroen kleurtje
In plaats daarvan richtten promovendus Alessia Longobardi en collega’s zich op planetaire nevels: grote (en vaak behoorlijk fotogenieke) wolken van geïoniseerd gas die stervende sterren uitstoten. Dit soort nevels zijn vrij zeldzaam en hebben een heel specifiek blauwgroen kleurtje, dat ze makkelijk te onderscheiden maakt van sterren. Bovendien kun je uit dit licht afleiden of ze zich van ons vandaan, of juist naar ons toe bewegen.
Door deze nevels te bestuderen met de Very Large Telescope in Noord-Chili, hebben Longobardi en haar team vastgesteld dat een sterrenstelsel met maatje medium door het centrum van de kolos M87 moet zijn gegaan. Het kleinere stelsel werd vervolgens uit elkaar getrokken, waarna de sterren van het ‘opgegeten’ stelsel zich over een enorm gebied verspreidden.
“Dit resultaat laat zien dat de grote, lichtgevende structuren in het heelal nog steeds flink aan het groeien zijn”, zegt Longobardi in een persbericht. “Sterrenstelsels zijn nog niet klaar!”