Dooie boel in de discotheek? Dankzij onhoorbare geluiden uit de speakers gaan de voetjes meer van de vloer, stelt nieuw onderzoek.

Geloof het of niet, maar ook naar muziek en dansen wordt onderzoek gedaan. Op de McMaster University in Canada hebben ze er zelfs een heus concertlab voor: het LIVELab. Compleet uitgerust met een geavanceerd geluidssysteem met speakers. Regelmatig worden daar liveconcerten gegeven voor publiek, terwijl onderzoekers ondertussen de boel monitoren. Dit keer ontdekte het team, onder leiding van Daniel Cameron, dat laagfrequent basgeluid een echte groove (dansritme) veroorzaakt. Dat schrijven ze in Current Biology.

Lees ook:

• Wat is het verschil tussen dure en goedkope oortjes?
• Kun je gehoorschade oplopen door onhoorbaar geluid?

Elektronische muziek

Cameron – zelf een geoefend drummer – en zijn collega’s organiseerden een 45 minuten durend concert van het elektronische-muziekduo Orphx (bekend in Canada) in het LIVELab, waarvoor ze reclame maakten via sociale media. In totaal bezochten 133 mensen het concert, waarvan er 62 met het experiment wilden meedoen. Zij kregen vooraf een vragenlijst over hun verwachtingen van de muziek, en na afloop volgden vragen over hun ervaringen en gevoelens.

Tijdens hun bezoek droegen de concertgangers die aan het onderzoek meewerkten een hoofdband met daarop een bewegingssensor. Daarmee konden de onderzoekers de dansmoves in de gaten houden. De speakers speelden 2,5 minuut lang extreem laagfrequente (ELF)-basgeluiden, waarna die net zo lang afwezig waren. Dit wisselde zo het hele concert af. De vragenlijst die de deelnemers achteraf invulden bevestigde dat de bezoekers de bastonen inderdaad niet hadden gehoord.

Interacties in het brein

De onderzoekers zagen dat de bezoekers 12 procent meer met hun hoofd bewogen. Via 3D motion capture, een speciale techniek waarbij driedimensionale modellen worden gemaakt van bewegingen, konden zij afleiden dat de deelnemers intensiever dansten tijdens de periodes dat de ELF-geluiden werden afgespeeld. Volgens het team suggereert dit dat er een duidelijke interactie is tussen de gehoorschors (het hersengebied waar geluiden worden verwerkt – ook de onhoorbare) en de bewegingsschors (het deel van het brein dat beweging regelt). Dat is iets wat eerdere onderzoeken al leken aan te tonen.

Verder denken Cameron en collega’s dat de trilling van het trommelvlies door de basgeluiden in het oor het evenwichtsorgaan in beroering brengt. Dat verschijnsel zou vervolgens bijdragen aan de beleving van de muziek en daarmee de zin om te dansen.

Klagende buren

“Een leuk onderzoek met een duidelijk waarneembaar effect van extreem laagfrequente basgeluiden”, stelt Wim Soede, audioloog van het Leids Universitair Medisch Centrum en geluidsadviseur bij akoustiek-consultatiebureau Ardea. “Wel zie ik dat de geteste geluiden van tussen de 8 en 37 Hertz voor een deel toch uitkomen boven de gehoordrempel. Als je alleen dit geluid zou horen, zal je het waarschijnlijk als zeer hinderlijk ervaren, maar de juiste combinatie met muziek geeft een goede ondersteuning aan de beat. En zo’n beat kan dan weer uitnodigen tot dansen, blijkt hier.”

Leuk om te weten, maar kunnen we nog eigenlijk iets met deze kennis? Jazeker, denkt Soede. “Het zou kunnen dat door het toevoegen van deze laagfrequente geluiden aan muziek het totale volume wat omlaag kan, zonder dat het aan beleving inlevert. Zo beperk je dan het risico op gehoorschade. Wel is het zo dat deze lage frequenties lastig zijn te isoleren. Dat kan een probleem zijn als je ze wilt gebruiken in bijvoorbeeld een concertgebouw. De buren, die de bijkomende muziek er niet bij horen, zullen dan zeker gaan klagen.”

Bronnen: Current Biology, McMaster University via EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!