Een mysterieus, diep gat op planeet Mars houdt veel mensen bezig. Is het een inslagkrater of een instortingsholte?
Je zou zeggen dat NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) inmiddels alles al heeft gezien op het oppervlak van de planeet Mars na 11 jaar foto’s nemen. Maar de nieuwste foto van een stukje zuidpool doet NASA-wetenschappers op hun hoofd krabben: wat is dit mysterieuze gat?
Zwitserse kaasterrein
De foto genomen door MRO’s HiRISE-camera laat een diepe kuil zien van enkele honderden meters in doorsnede en met een bruin randje. Daarmee is het gat een stuk groter, dieper en kleurrijker dan de omringende cirkels van het zogenaamde Zwitserse kaasterrein op de zuidpool van Mars.
Deze cirkels zijn ontstaan doordat het dunne laagje droog koolstofdioxide-ijs direct overgaat in gas (dit heet sublimeren) onder invloed van zonlicht, waaronder waterijs overblijft. Doordat het nu zomer is op de zuidpool gaat dit proces extra snel en doet het op Zwitserse kaas lijkende landschap zich goed gelden. Ook vallen ongewone structuren, zoals het mysterieuze gat, extra goed op door de zon en scherpe schaduwen die het werpt.
Veel dingen die gaten maken
Er zijn veel dingen die gaten kunnen maken op Mars. Een half miljoen meteorietinslagen hebben kraters opgeleverd; ingestorte lavakanalen hebben diepe holen nagelaten; overstromingen gaven reusachtige afgronden en vulkaanuitbarstingen hebben ijs doen smelten tot trechterachtige structuren.
Maar welke verklaring achter het ontstaan van het mysterieuze gat zit, is NASA nog niet over uit. Het kan zowel een inslagkrater als een instortingsholte zijn. Ongetwijfeld zullen de NASA-wetenschappers zich nog verder over de kwestie gaan buigen.
Verse inslagkrater
Geoloog Maarten Kleinhans (Universiteit Utrecht) heeft alvast een idee over de oorsprong van de mysterieuze holte. “Ik denk dat het een inslagkrater is. Het is de enige put in de omgeving die er zo uitziet, wat niet duidt op een regionaal proces dat het landschap vormde. Ook is dit gat diep en oogt qua vorm exact zoals een simpele komvormige krater. Alle kraters kleiner dan 8 kilometer in diameter hebben zo’n vorm.”
Kleinhans vindt verder dat de krater er erg vers uitziet. “Desalniettemin is het al opgenomen in het landschap van ijs. Het ijs ligt zelfs al op de bodem van de krater. Dat is een aanwijzing dat het ijs daar recent nog zo actief is geweest. Denk eerder aan eeuwen of nog korter. Gaaf dat dit zo op een mooie plaat is vastgelegd.”
Nog meer mysterieuze ontdekkingen?
MRO is al actief sinds 2006 en heeft door de jaren heen geweldige dingen laten zien: gigantische wervelstormen van stof, bewegende zandduinen en in 2015 zelfs aanwijzingen voor stromend water. Na tweemaal een missieverlenging is MRO er nog lang niet klaar mee. Wat voor mysterieuze ontdekkingen op het landschap van Mars kunnen we in de toekomst nog meer verwachten?
Bronnen: NASA, Science Alert
Beeld: NASA (hogeresolutie-foto)
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!