Wat zou je doen als…? Veel vragen kun je slechts hypothetisch beantwoorden, maar met een nieuw virtueel onderzoek komen we dichter bij de werkelijkheid.
Stel dat je in een auto rijdt waar plotseling de remmen van weigeren. Voor je lopen vijf mensen die zullen sneuvelen als je niet gauw naar links zal sturen. Maar daar loopt één persoon. Als je dus uitwijkt, zal je deze persoon raken en doden. Wat doe je?
Om tot een antwoord te komen, kun je je slechts de situatie voorstellen en vertellen wat jouw meest waarschijnlijke reactie zal zijn. Je kunt het onderzoek niet testen ‘in het veld’. Onderzoekers van SISSA (Internationale School voor Advanced studies in Triëst) en het Human-Computer Interaction Laboratory van de Universiteit van Udine bedachten daarom een alternatief: een virtuele werkelijkheid, vergelijkbaar met een computerspel. Vervolgens deden ze proeven waarbij situaties met morele dilemma’s met de computer werden gesimuleerd.
Verlamd door angst?
Tijdens de virtuele experimenten kwamen de onderzoekers erachter dat deze testen andere resultaten opleverden dan de gedachte-experimenten. Iedereen kan bedenken dat het het beste is om in de eerder beschreven situatie naar links te sturen en slechts één persoon te doden in plaats van niks te doen en vijf mensen te raken. Toch zeiden veel proefpersonen dat ze waarschijnlijk in paniek zouden raken en verlamd door angst geen actie zouden ondernemen, waardoor er alsnog vijf mensen zouden worden gedood. Maar tijdens de virtuele proef bleek het tegendeel. Mensen stuurden in een reflex juist wel naar links.
De onderzoekers zijn enthousiast, maar voorzichtig met hun resultaten. “Hoewel deze virtuele proef niet de echte wereld vervangt, kan hij in wlk geval een waardevolle methode zijn om dergelijk onderzoek te ondersteunen”, zegt Indrajeet Patil, een van de onderzoekers.
Beeld: SISSA