Vanmorgen is bekendgemaakt dat de Nobelprijs voor de natuurkunde van 2018 gaat naar Arthur Ashkin, Donna Strickland en Gérard Mourou voor onderzoek naar optische pincetten.

“This year’s prize is about tools made from light.” Met deze aankondiging werden de drie Nobelprijswinnaars van de natuurkunde 2018 bekendgemaakt.

Optische pincetten zijn lichtbundels die een deeltje kunnen manipuleren. Het is alsof je met een waterstraal een balletje in de lucht gevangen houdt (maar dan met licht). Eerder dit jaar schreven we nog dat onderzoekers met behulp van een optische pincet twee atomen konden laten binden die normaal gesproken geen molecuul zouden vormen, namelijk cesium en natrium.

Vrouwelijke laureaat

De Amerikaanse wetenschapper Arthur Ashkin ontvangt de Nobelprijs (en de helft van het prijzengeld) voor optische pincetten en hun toepassingen in biologische systemen. Met optical tweezers kunnen namelijk onder meer eiwitten, DNA en cellen worden gemanipuleerd.

De Franse Gérard Mourou en de Canadese Donna Strickland ontvangen samen de Nobelprijs voor de natuurkunde (en de andere helft van het prijzengeld) voor hun methode voor het genereren van de kortste en meest intense laserpulsen ooit. De techniek ontwikkeld door Mourou en Strickland staat bekend als chirped pulse amplification (CPA) en werd in 1985 gepubliceerd in Optics Communications. Met deze ultrasterke lasers worden onder meer nog steeds ogen gelaserd.

Dit betekent overigens dat voor het eerst in meer dan vijftig jaar de Nobelprijs voor de natuurkunde naar een vrouw gaat! In 1903 mocht Marie Curie als eerste vrouw de Nobelprijs voor de natuurkunde in ontvangst nemen. In 1963 kwam daar Maria Goeppert-Mayer bij.

Strickland reageerde vol ongeloof toen ze het goede nieuws ontving:

“First of all, you have to think it is crazy!”

– Donna Strickland, our new Physics Laureate, on receiving that magic #NobelPrize call today.

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2018

Bronnen: Nobelprize.org, NRC

Beeld: Niklas Elmehed