Pijn is geen ergere vorm van jeuk. Onderzoek toont aan dat de twee, hoewel nauw verwant en verbonden, toch werken via verschillende receptoren in ons lichaam.

Pijn en jeuk werden lang als dezelfde ervaring beschouwd, waarbij jeuk een lichte vorm van pijn zou zijn. Maar Zhou-Feng Chen, wetenschapper aan de Washington University, deed onderzoek naar de relatie tussen pijn en jeuk en kwam zo tot de conclusie dat het twee verschillende sensaties zijn.

Als je jeuk hebt, moet je krabben. Door te krabben oefen je druk uit op de huid, waardoor er een zeer lichte pijnsensatie optreedt die de jeuk onderdrukt. Andersom is een van de meest voorkomende bijwerkingen van krachtige pijnstillers dat de pijn verdwijnt, maar er jeuk voor in de plaats komt. Chen wilde weten of deze ongemakkelijke bijwerking kon worden uitgeschakeld en kwam daarbij tot de conclusie dat pijn en jeuk met andere receptoren in het lichaam werken.

Chen maakte voor zijn onderzoek gebruik van de pijnstiller morfine, die bekendstaat om zijn jeukende bijwerking. Morfine werkt door zich in het lichaam te binden aan de zogenoemde receptor MOR om zo zijn pijnstillende werking uit te voeren. Chen vermoedde al dat een variant van deze receptor, MOR1D, verantwoordelijk was voor de optredende jeuk nadat de MOR zelf door morfine werd bezet. Chen diende om dit te testen morfine toe aan speciaal gekweekte muizen die MOR1D misten. De muizen voelden nu geen pijn en geen jeuk meer.

Hoewel pijn- en jeuksensaties beide via MOR worden geregeld, werken ze bij muizen dus via verschillende varianten van deze receptor. Oftewel: jeuk en pijn zijn nauw verwant, maar in essentie toch verschillend.

Chen gelooft dat dit mechanisme op dezelfde manier werkt bij mensen. Met het vernieuwde inzicht in de totstandkoming van jeuk en pijn moet het volgens Chen mogelijk zijn om pijn te stillen zonder automatisch jeuk op te wekken bij patiënten. Tot die tijd blijft het krabben.

Bronnen: Cell, New Scientist, Scientias

Beeld: Orrling and Tomer Scheib/CC BY-SA 3.0