Europese onderzoekers gaan in Antarctica op zoek naar extreem oud ijs. De bedoeling: 1,5 miljoen jaar klimaatgeschiedenis in het ijs vinden.
Onder de noemer Beyond Epica – Oldest Ice gaat deze maand een team Europese wetenschappers naar Oost-Antarctica om extreem diepe ijsboringen te doen. Het doel is om met de opgeboorde ijskernen 1,5 miljoen jaar terug in de tijd te gaan om de klimaatgeschiedenis van de aarde te bestuderen.
In het ijs zitten kleine luchtbelletjes opgesloten. Dat zijn in feite kleine tijdscapsules met lucht uit de periode waarin het ijs bevroor. De samenstelling van die lucht kan wetenschappers veel vertellen over het klimaat op aarde op dat moment in de geschiedenis. Tijdens het Epica-project in de beginjaren 2000 hebben wetenschappers een ijskern geboord die een klimaatbeeld gaf tot 800.000 jaar terug.
Klimaatverschuiving
“Nu willen we die periode verdubbelen om een belangrijke verschuiving in het klimaat van de aarde te kunnen onderzoeken. Die vond plaats rond een miljoen jaar geleden”, zegt Robert Mulvaney, ijskern-specialist bij de British Antarctica Survey (BAS).
Die klimaatverschuiving van toen is namelijk van belang voor nu, zo legt Mulvaney uit. “We willen voorspellen hoe ons klimaat reageert op de uitstoot van broeikasgassen. Daarom moeten we de interactie begrijpen tussen de atmosfeer en het klimaat onder verschillende omstandigheden in de geschiedenis van de aarde.”
Dr Robert Mulvaney aan het werk met een ijsmonster van duizenden jaren oud tijdens het eerdere Epic-project. In deze kokers van ijs zitten belletjes atmosfeer gevangen. (Foto: British Antarctic Survey).
Boorlocaties
“Er is geen enkele plek op aarde waar de atmosfeer uit het verleden zo lang wordt vastgehouden als in Antarctica”, zegt Mulvaney. Het team van Europese wetenschappers gaat boren op verschillende locaties in de buurt van onderzoeksstation Little Dome C. Dat ligt op zo’n 50 kilometer van het Frans-Italiaanse onderzoeksstation Dome Concordia in het oosten van Antarctica, waar het eerder genoemde 800.000 jaar oude ijs werd opgedoken.
De Europese wetenschappers hebben goede hoop op het vinden van nog veel ouder ijs in de ijskap. Maar hiervoor moeten ze diep boren. Tot minstens 3 kilometer onder het oppervlak. Dit project zal meerdere jaren gaan duren. De ijskernen zullen vervolgens in verschillende Europese laboratoria worden bestudeerd.
Op dit kaartje van de British Antarctic Survey zie je de boorlocaties op Antarctica.
Oud ijs, of oudste ijs?
Of er daadwerkelijk ijs te vinden is dat al 1,5 miljoen jaar lang achter elkaar bevroren is, is de vraag. Maar de wetenschappers hebben goede hoop. Of dit het alleroudste ijs op aarde is, zoals de noemer Beyond Epica – Oldest Ice doet vermoeden, blijft eveneens de vraag. Het valt niet uit te sluiten dat er locaties zijn waar nóg ouder ijs is te vinden.
In het onderzoek naar klimaatverandering gaat in de toekomst ook het nieuwe schip RRS Sir David Attenborough van de BAS een rol spelen. Onlangs schreven we over het begin van de bouw van dit onderzoeksschip en wat het gaat betekenen voor poolonderzoek.