Engelse historici hebben onderzoek gedaan naar een stokoude middeleeuwse kaart waarop Groot-Brittannië herkenbaar is afgebeeld. De kaart werd volledig gedigitaliseerd en op internet geplaatst.

Er is vijftien maanden onderzoek gedaan naar de fascinerende Gough Map. De landkaart is al jaren bekend, maar werd door historici van verschillende grote Engelse universiteiten opnieuw onder de loep genomen. Dit onderzoek heeft nieuwe inzichten gebracht over de manier waarop middeleeuwse kaarten werden gemaakt en gebruikt.

Na het onderzoek is de kaart in hoge resolutie ingescand, online gezet, en volledig doorzoekbaar gemaakt op moderne én middeleeuwse plaatsnamen. Ook zijn er steden, rivieren en bossen op de online-kaart ingetekend.

In tegenstelling tot veel ander middeleeuwse kaarten die bekend zijn, werd deze kaart volgens de onderzoekers waarschijnlijk voor meer gebruikt dan alleen als wandversiering of kunstobject. Niet als routekaart, maar als hulpmiddel bij het besturen van het land. Er zijn bijvoorbeeld afstandslijnen aangebracht tussen de verschillende steden. Waarschijnlijk werd de kaart oorspronkelijk gebruikt door een hoge ambtenaar die bijvoorbeeld toezag op de inkomsten uit de belasting.

Op de Gough Map staat het oosten bovenaan de kaart, wat op het eerste gezicht vreemd overkomt. In de middeleeuwen was het echter gebruikelijk om kaarten naar Jeruzalem te richten. De onderzoekers ontdekten verder dat de plaatsnamen op de kaart zijn geschreven in twee verschillende handschriften, die na elkaar met een tussenperiode van een jaar of zestig zijn geschreven. De kaart is dus ooit gereviseerd. Helaas heeft die revisie niet overal goed uitgepakt, want veel namen zijn nauwelijks leesbaar door vale letters en vegen op het perkament. Opmerkelijk is dat alle plaatsnamen in Schotland – tot 1707 vijand van Engeland – niet zijn overgeschreven door de tweede hand.

De muur van Hadrianus, die de Romeinse keizer tussen 122 en 128 n.Chr. liet bouwen ter begrenzing van zijn rijk, is duidelijk aangegeven op de kaart. Deze vormt een scheidslijn tussen Engeland en Schotland. Dat het eerste gebied als veel belangrijker werd gezien dan het tweede, blijkt wel uit de tekeningen. Zo hebben dorpen en gebouwen in het Schotse deel van de kaart bijvoorbeeld geen ramen, en is de Schotse kustlijn een stuk minder gedetailleerd afgebeeld dan de Engelse. Zo geeft de kaart ook nog een originele inkijk in de politieke verhoudingen uit die tijd.

Bronnen: Oxford University via PhysOrg.com, Goughmap.org