Bijen kunnen secundaire plantenstoffen, zoals nicotine, gebruiken als natuurlijk medicijn.

Onderzoek naar bijen is hot. Dat komt doordat de beestjes wereldwijd in aantal verminderen en dit kan grote gevolgen hebben voor onder andere onze voedselproductie. Zonder bijen minder appels, minder tomaten en minder boerenkool. Er wordt daarom veel gezocht naar methodes om ze te beschermen. Wetenschappers hebben nu ontdekt dat planten die giftig zijn voor de mens, weleens uitkomst kunnen bieden.

Secundaire metabolieten

In het onderzoek werd getest of natuurlijke chemicaliën kunnen helpen om hommels te beschermen tegen infecties. Een aantal hommels werd besmet met parasieten en vervolgens kregen ze acht verschillende soorten oplossingen voorgeschoteld. Sommige bijen kregen alleen een suikeroplossing, anderen een oplossing met suiker en een secundair metaboliet.

Secundaire metabolieten worden door diverse planten aangemaakt. Deze stoffen helpen niet met de groei of voortplanting, maar beschermen de plant tegen herbivoren. Sommige metabolieten zijn zelfs giftig voor mensen.

Infectie vermindert

De hommels die de metabolieten opnamen, bleken veel minder last te hebben van de infectie. Anabasine werkte het  beste; de infectie nam af met 81 procent. Dit is genoeg om de verspreiding van parasieten sterk te verminderen. Ook de andere geteste stoffen verminderden de heftigheid van de infectie met ruim 60 procent.

Het consumeren van de chemicaliën heeft echter ook een keerzijde. De stof kan schadelijk zijn voor de dieren. Anabasine bleek bijvoorbeeld de reproductie van de bijen te vertragen. De hommels die dit goedje aten, legden later eieren dan soortgenoten die een gewone suikeroplossing verorberden.

Bronnen: Proceedings of the Royal Society B., Dartmouth college via EurekAlert!

Beeld: Leif Richardson