Proefpersonen zijn bereid om gemiddeld twee keer zo veel geld op te offeren om een vreemde pijn te besparen dan om zichzelf pijn te besparen. Dat blijkt niets te maken te hebben met de angst voor wraak of veroordeling.
Tijdens een experiment mochten proefpersonen zelf kiezen hoeveel geld ze kregen. Ze kregen het echter niet zomaar. Voor het geld werd een bepaald aantal schokken gegeven aan henzelf of aan een ander. De proefpersonen bleken altruïstisch te zijn: ze gaven meer geld om schokken bij de ander te voorkomen dan bij zichzelf.
Opofferen
In het experiment werden 160 deelnemers ingedeeld als beslisser of ontvanger. Iedere beslisser werd anoniem aan een ontvanger gekoppeld, zodat de ontvanger niet wist wie de beslisser was en andersom. Er ontstonden zo 80 paren. De beslissers kregen vervolgens 150 tot 160 keer een keuze voorgelegd. Ze konden kiezen tussen bepaalde hoeveelheden geld en schokken. Ze konden bijvoorbeeld kiezen tussen 7 schokken voor 10 pond (€12,51) of tien schokken voor 15 pond (€18,77).
In de helft van de gevallen kreeg de ontvanger de schok, in de andere helft kreeg de beslisser de stroomstoot. De schokken waren zo afgesteld dat de pijn niet ondragelijk werd. Aan het eind van het experiment werd een van de keuzes uitgevoerd; de beslisser kreeg het geld en de beslisser of de ontvanger kreeg schokken. Omdat de besluiten anoniem werden genomen konden angst voor wraak of veroordeling door de ontvanger de beslisser niet beïnvloeden.
Gemiddeld wilden mensen 20 penny (€0,25) opofferen om een schok bij henzelf te voorkomen. Ze betaalden dus gemiddeld 4 pond (€5,01) om 20 schokken bij zichzelf te voorkomen. Om een schok bij de ontvanger te voorkomen gaven ze het dubbele.
Langer twijfelen
De proefpersonen wilden voor 30 penny (€0,38) wel een extra schok ondergaan, maar hadden een prikkel van 50 penny (€0,63) nodig om extra schokken aan een ander toe te dienen. Ze hadden dus een prikkel van 10 pond (€12,51) nodig om anderen 20 schokken te geven maar zouden zichzelf hetzelfde aandoen voor 6 pond (€7,51).
De wetenschappers hielden ook bij hoe lang proefpersonen er over deden om een beslissing te nemen. Ze bleken langer te twijfelen als het ging om schokken die aan de ontvanger werden gegeven. Hoe altruïstischer de deelnemer, des te meer tijd nam hij om een besluit voor een ander te nemen. Wetenschappers denken dat ze in die tijd morele berekeningen maken.
Tegenspreken
Uit eerdere onderzoeken bleek juist dat mensen weliswaar waarde hechten aan het belang van een ander, maar nooit meer dan aan hun eigen belang. Deze resultaten spreken dat tegen. “We hebben laten zien dat als het om pijn gaat, de meeste mensen anderen juist belangrijker vinden dan henzelf”, zegt hoofdonderzoeker Molly Crockett.
Aan het eind van het onderzoek konden de proefpersonen een deel van het gewonnen geld doneren aan een goed doel. Hoewel de deelnemers tijdens het experiment met de schokken heel altruïstisch waren, doneerden ze gemiddeld maar 20 procent van hun winst aan een goed doel. Wetenschappers concludeerden op basis hiervan dat altruïsme zeer afhankelijk is van de context.