Onderzoekers maakten de kleinste versie van de wereldberoemde houtsnede De grote golf van Kanagawa tot nu toe. En dat deden ze zonder enig pigment.
Kleine kans dat je hem níet kent; De grote golf van Kanagawa. Deze houtsnede, waarop een gigantische golf die op het punt staat een roeiboot te verzwelgen te zien is, is immers wereldberoemd. Onderzoekers van de Kyoto-universiteit heeft deze ukiyo-e (houtsnede) nagemaakt. Met een twist natuurlijk. Ze maakten niet alleen ’s werelds kleinste versie van het kunstwerk, ze deden dat ook nog eens zonder pigment.
Lees ook:
Piepklein meesterwerk
Kunstenaar Katsushika Hokusai (1760 – 1849) wordt gezien als een van de grootmeesters van de Japanse kunst. De grote golf van Kanagawa (zie titelafbeelding), die hij in 1832 aan de wereld toonde, zou een van zijn bekendste en meest geliefde werken worden. Geen wonder dus dat de onderzoekers van de Kyoto-universiteit dit kunstwerk kozen om hun nieuwe printtechniek mee te showen.
In het onderzoek, gepubliceerd in vakblad Nature, beschrijft het team hoe het zonder pigment ’s werelds kleinste versie van het kunstwerk printte. De piepkleine replica (zie afbeelding hieronder) is amper één millimeter breed.
De piepkleine versie van de ‘De grote golf van Kanagawa’. © Kyoto University iCeMS
Pigmentvrij
Toch is het vooral de afwezigheid van pigment wat het toch kleurige kunstwerkje zo bijzonder maakt. Dat speelden de onderzoekers klaar dankzij de georganiseerde vorming van piepkleine haarscheurtjes in het materiaal; een fenomeen dat in het Engels crazing genoemd wordt.
Het werkt als volgt. Als polymeren (lange molecuulketens opgebouwd uit een reeks vrijwel identieke bouwstenen zoals polystyreen) worden blootgesteld aan stress – zoals het veelvuldig buigen van je liniaal – vormen ze een soort kleine, dunne vezels. De vorming van deze fibrillen (Engels: fibrils) hebben een visueel effect; dat doorzichtige liniaal dat je continu hebt zitten buigen, wordt ondoorzichtig wit.
Door met het patroon van de fibrillen te spelen, wisten het team teksten en afbeeldingen in verschillende kleuren te maken. © Ito, M., et al, 2019/Nature
Het kunstwerk van Hokusai was niet de enige print die de onderzoekers met de OM-techniek maakten. Ook Vermeers Het meisje met de parel moest eraan geloven. © Kyoto University iCeMS
Vergelijkbaar met de eveneens pigmentloze zogenaamde structurele kleur in de natuur, hangt het palet af van hoe het licht op het oppervlak weerkaatst wordt. Door dus met de vorming en het patroon van de fibrillen te knutselen, kon het team de breking van het licht en daarmee de zichtbare kleur, naar eigen hand zetten.
Meer dan een printje
De techniek, die het team de Orginazed Microfibrillation (OM) doopte, maakt pigmentloos printen tot 14.000 dpi (dots per inch) mogelijk op een reeks aan flexibel en transparant materiaal. Maar volgens de onderzoekers gaat het verder dan dat. Zo zien ze onder meer toepassingen tegen vervalsing door de techniek te gebruiken voor watermerken in bijvoorbeeld bankbiljetten, voedsel- en medicijnverpakkingen.
In de toekomst wil het team kijken of ze naast polymeren ook andere stoffen zoals metalen en keramiek op dezelfde manier kunnen bewerken.
Bronnen: Nature, pureosity, EurekAlert!
Beeld: Kyoto University iCeMS
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!