Koolstofdioxide zorgt ervoor dat de zeeën op aarde steeds zuurder worden. Maar dit effect wordt tenietgedaan door een onverwachte factor: de gassen die schepen uitstoten.

Naast de klimaatverandering is er nog een probleem met de extra koolstofdioxide (CO₂) die de mensheid de atmosfeer in pompt: de verzuring van de zeeën. Zoals we in KIJK 9/2008 al schreven, is de pH-waarde van de oceanen gedurende de afgelopen twee eeuwen met 0,1 afgenomen, wat erop neerkomt dat het water 30 procent zuurder is geworden. En dat zou vervelende gevolgen kunnen hebben voor koraalriffen en schaal- en schelpdieren, alsmede voor dieren die hoger in de voedselketen zitten, waaronder de mens.

De vraag die zich vervolgens aandient, is natuurlijk: wat doen we hiertegen? Onze koolstofdioxide-uitstoot beperken, is één mogelijkheid. Maar er is een andere, onverwachte manier om de verzuring van de zeeën tegen te gaan: lekker veel met schepen rondvaren.

Dat blijkt uit nieuw onderzoek, gedaan door de Nieuw-Zeelandse scheikundige Keith Hunter (Universiteit van Otago) en collega’s. Hierbij werd gekeken naar verschillende drukbevaren regio’s, waaronder onze eigen Noordzee. De conclusie: de gassen die vrijkomen als schepen zware stookolie verbranden, zoals zwaveldioxide (SO₂) en verschillende stikstofoxiden (NO_X), hebben uiteindelijk een gunstig effect op de zee.

Hunter legt uit hoe dat zit. “In eerste instantie zorgen zwaveldioxide en stikstofoxiden voor een bij benadering even grote daling van de pH als een vergelijkbare hoeveelheid CO_2.” Oftewel: de gassen afkomstig van de schepen lijken het probleem aanvankelijk alleen maar te verergeren. “Maar dan reageren ze met HCO₃^2-, de vorm waarin CO₂ het meeste voorkomt in water”, vervolgt de wetenschapper. “Daarbij ontstaat CO₂, dat in de loop van de maanden daarna wordt geloosd in de atmosfeer. Het netto gevolg hiervan is de pH van het water uiteindelijk een waarde krijgt die nauwelijks afwijkt van wat hij was vóórdat CO₂ en de andere gassen werden geabsorbeerd.” Met andere woorden: je kunt het schadelijke effect op de zeeën van de menselijke koolstofdioxide-uitstoot wegstrepen tegen de effecten van enkele andere, eveneens door de mens uitgestoten gassen.

Helaas betekent dat niet dat er niks aan het handje is waar het de verzuring van de zeeën betreft. Sowieso treedt dit compenserende effect alleen op in kustregio’s waar veel scheepverkeer is; de rest van de oceanen verzuurt rustig verder. Daarnaast zorgen de door schepen uitgestoten gassen er op de hierboven omschreven manier voor dat het oppervlaktewater minder koolstofdioxide opneemt. Gevolg: meer koolstofdioxide in de lucht, en dus meer global warming. Flink veel grote schepen bouwen, ze voltanken met zware stookolie en ze vervolgens rond laten varen om de wereldzeeën te ‘ontzuren’, lijkt dus niet de handigste oplossing…

Bron: Geophysical Research Letters