De gletsjers op West-Antarctica zullen snel onder het zeewater verdwijnen. Dit proces is niet te stoppen en laat de zeespiegel aanzienlijk stijgen, concluderen twee studies onafhankelijk van elkaar.

De gletsjers rond de Amundsenzee hebben al aardig bijgedragen aan het stijgen van de zeespiegel; vrijwel net zoveel als de totale Groenlandse ijskap. Toch bevatten ze nog genoeg ijs om de zeespiegel zeker nog 1 meter verder te laten stijgen.

Dit proces zal veel sneller gaan dan altijd werd gedacht, concluderen wetenschappers in zowel Science als in Geophysical Research Letters. De ijskap met zijn gletsjers is instabiel en zal ervoor zorgen dat de zeespiegel in plaats van enkele millimeters per jaar 1 centimeter per jaar zal stijgen.

Binnen een paar eeuwen verdwenen

Het onderzoek in Science focuste zich op de bredere Thwaites-gletser. Door middel van modelberekeningen kwamen de verantwoordelijke wetenschappers erachter dat de gletsjer vrijwel zeker binnen een paar eeuwen helemaal zal verdwijnen. Daarnaast zou deze de rest van de ijskap mee kunnen trekken en zo voor nog een veel grotere zeespiegel stijging kunnen zorgen (tot wel 4 meter!) in de komende decennia.

Het onderzoek in Geophysical Research Letters bestudeerde veertig jaar lang meerdere gletsjers (zie ook het onderstaande filmpje). Volgens hoofdonderzoeker Eric Rignot (Universiteit van Californië te Irvine en NASA’s Jet Propulsion Laboratory in Pasadena) is er behoorlijk wat bewijs dat het smelten van de gletsjers in dit gebied niet meer te stoppen is. “Dit zal een forse bijdrage aan de zeespiegelstijging brengen in de komende eeuwen”, stelt Rignot.

Van het land afglijden

Het verdwijnen van de gletsjers heeft drie oorzaken. Als eerste neemt de snelheid waarmee de gletsjers naar het water glijden toe. Vervolgens schuift ook nog de zogenoemde grounding line – het contact van de gletsjer met het land – verder landinwaarts, waardoor steeds meer ijs loskomt van het land. Tot slot zijn er geen bergen of heuvels die de dalende gletsjers kunnen tegenhouden. Daardoor zullen de gletsjers uiteindelijk volledig onder water verdwijnen.

Poolonderzoeker Stefan Ligtenberg van de Universiteit Utrecht verbaast zich niet over de verontrustende resultaten, stelt hij tegenover Kennislink. Een onderzoeksteam waar hij deel van uitmaakte, voorspelde twee jaar geleden al dat door een relatief warme waterstroom langs de ijskap de gletsjers rondom Antarctica sneller zullen smelten. “Het landoppervlak onder de gletsjers loopt landinwaarts af”, vertelt Ligtenberg. “Hierdoor kan het warme water steeds verder onder de gletsjers stromen.”

Bronnen: Geophysical Research Letters, Science, NASA, University of Washington via EurekAlert!, Kennislink

Beeld: NASA

Tekst: Tom Gerrits