Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Door aanvaring met een extreem compacte buur, zouden niet alleen opgebrande, ook kerngezonde sterren als supernova kunnen eindigen.
Wanneer een ster sterft, gaat dat niet zonder de nodige reuring. Een supernova is het verschijnsel waarbij een ster in een soort astronomische vuurwerkshow explodeert, en enorm oplicht. Het bekendste type supernova is de core-collapse supernova. Daarbij raakt de brandstof van een massieve ster – met meer dan tien keer de massa van de zon – op en stort zijn ijzerkern ineen tot een zwart gat of neutronenster.
Onderzoek van astronomen van Caltech suggereert dat er nog een ander type core-collapse supernova bestaat: een waarbij een ster vroegtijdig aan zijn eind komt, als gevolg van de botsing met zijn al ‘overleden’ compagnonster.
Lees ook:
Signaal
In 2017 spotten de onderzoekers een bijzonder heldere puls radiogolven in de data van de radioastronomisch observatorium Very Large Array (VLA). Het radiosignaal in kwestie, VT 1210+4956, is het gevolg van een supernova. Het zou ontstaan zijn door de interactie tussen het materiaal dat bij de explosie de ruimte in werd geslingerd, en een gaswolk die een naburige ster een paar honderd jaar eerder van zich ‘af schudde’.
Dat, zo schrijven de onderzoekers in vakblad Science, bleek niet het hele verhaal. Voor meer aanwijzingen over de exacte oorsprong van dit heldere signaal, raadpleegden de astronomen andere data: röntgenstraling. En jawel: vanuit dezelfde bron als VT 1210+4956, op pakweg 500 miljoen lichtjaar van aarde, bleek jaren eerder ook röntgenstraling de ruimte in gezwengeld te zijn.
Compacte buur
De astronomen vermoeden dat de ster verantwoordelijk voor de supernova, een dubbelster had: een compagnon die om hetzelfde zwaartepunt draait. Die buurster zou eerder al het loodje gelegd hebben en als extreem compact zwart gat, of wellicht een neutronenster, om de ster draaien.
De trekkracht van die overleden buur zou door de jaren heen materiaal van de ster gezogen hebben. Daarbij werd een deel van het materiaal als gevolg van de extreme, tollende kracht van het zwarte gat (dan wel neutronenster), de ruimte in geslingerd. Daar zou het een donut van gas rond het paar gevormd hebben.
Fatale botsing
Uiteindelijk, zo vermoeden de onderzoekers zou deze ‘dans’, waarbij de overleden ster trekt en trekt, geëindigd zijn in een astronomische botsing waarbij de ster explodeert in een supernova. Daar zou het röntgensignaal aan toe te schrijven zijn. Jaren later zou het materiaal dat met die explosie gepaard gaat, de ‘gasdonut’ bereikt hebben, met de latere, heldere radiopuls als gevolg.
Dat zo’n versmelting zou kunnen uitmonden in een supernova, vermoedde men al enige tijd. Het werd echter nog nooit eerder zo geobserveerd.
Bronnen: Science, Caltech, EurekAlert!
Beeld: Chuck Carter/Caltech